Tư vấn bản quyền của T&F. Tác giả, hãy coi chừng.

T&F copyright advice. Author, beware.

09/02/2023

Theo: https://www.coalition-s.org/blog/tf-copyright-advice-author-beware/

Bài được đưa lên Internet ngày: 09/02/2023

Nhà xuất bản Taylor and Francis (T&F) cung cấp trang web, ‘Understanding copyright for journal authors’ (Hiểu biết về bản quyền đối với các tác giả của tạp chí), nhằm vào các nhà nghiên cứu là tác giả của các tài liệu liệu sẽ được xuất bản trên các tạp chí của T&F. Dưới đây là sự phê bình từng điểm một về thông tin được cung cấp trên trang đó tập trung vào việc xuất bản một bài báo không theo Truy cập Mở - OA (Open Access). T&Fnêu rằng hiện nó xuất bản hơn 2.300 tạp chí thuê bao, bao gồm cả lai OA. [nhấn mạnh văn bản đều là của tôi]:

Bản quyền là gì? “Bản quyền là dạng sở hữu trí tuệ nhằm bảo vệ dạng cụ thể của tác phẩm sáng tạo gốc, bao gồm các bài báo học thuật. Bản quyền cho phép nhà sáng tạo của một tác phẩm quyết định liệu có hay không, và theo các điều kiện nào, tác phẩm của họ có thể được những người khác sử dụng, xuất bản và phân phối. Như vậy, nó điều chỉnh cách để những người khác có thể sử dụng, xuất bản và phân phối các bài báo”.

Cụm từ chính trong giải thích này là “nhà sáng tạo của một tác phẩm quyết định ...” ‘Nhà sáng tạo’ là tác giả và là người nắm giữ bản quyền gốc. Hãy nhớ điều này trong đầu khi tôi xem xét từng điểm bên dưới.

“Việc hiểu các lựa chọn bản quyền của bạn như một tác giả đang trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, đặc biệt với sự gia tăng của xuất bản truy cập mở.” “Tìm ra thêm nhiều hơn về thông tin các khoảng phí, cấm vận, và giấy phép của việc xuất bản bài báo với Bộ tìm kiếm Chi phí của Truy cập Mở”.

Chính xác. Nhu cầu đối với các tác giả nhận thức được về các quyền chủ sở hữu và kiểm soát là lý do vì sao tôi đang mổ xẻ thông tin này do T&F cung cấp.

“Bản quyền trong một tác phẩm không kéo dài mãi mãi. Thời lượng chính xác của bản quyền phụ thuộc vào dạng tác phẩm và có thể biến động giữa các quốc gia. Tuy nhiên, đối với một tác phẩm văn học như một bài báo học thuật, thời lượng thường là cả cuộc đời của tác giả cộng thêm 70 năm”.

Thực sự đúng. Bản quyền có thể không kéo dài vĩnh viễn, nhưng nếu bạn là một tác giả và bạn đã trao cho nhà xuất bản các quyền của bạn, thì cuộc đời còn lại của bạn + 70 năm là một khoảng thời gian dài bất tiện khi bạn không thể sử dụng tác phẩm của mình như bạn chọn.

“Để xuất bản một bài báo và làm cho nó sẵn sàng, chúng tôi cần xuất bản các quyền từ bạn cho tác phẩm đó. Vì thế chúng tôi yêu cầu các tác giả xuất bản trên một trong các tạp chí của chúng tôi để ký một hợp đồng với tác giả, hợp đồng đó trao cho chúng tôi các quyền xuất bản cần thiết. Điều này sẽ là sau khi bản thảo của bạn đã đi qua quá trình rà soát lại ngang hàng, đã được chấp nhận và chuyển sang giai đoạn sản xuất. Nhóm Sản xuất của chúng tôi sau đó sẽ gửi cho bạn một thư điện tử với tất cả các chi tiết đó”.

Điều đó đúng 100%. Đặc biệt lưu ý sử dụng khái niệm ‘các quyền xuất bản’. Không phải là bản quyền (copyright). Ngoài ra, sẽ đặc biệt hữu ích nếu các tác giả được giới thiệu ngay từ đầu (tức là khi họ gửi) hợp đồng xuất bản mà sau đó họ sẽ được yêu cầu ký, để họ có thể đưa ra quyết định sáng suốt về địa điểm xuất bản và các điều khoản xuất bản cho bài viết của họ trước khi quá trình xem xét và biên tập bắt đầu.

5) “Các bài báo tiêu chuẩn trên các tạp chí thuê bao. Có 2 lựa chọn chính cho các tác giả xuất bản một bài báo (không truy cập mở) trên một tạp chí thuê bao. Chúng là nhượng bản quyền hoặc giấy phép độc quyền xuất bản”.

T&F ngụ ý gì khi có 2 lựa chọn họ muốn sử dụng. Có các lựa chọn thay thế họ có thể chào nếu họ chọn, hoặc tác giả có thể nhấn mạnh vào. Tác giả, sau tất cả, là người nắm giữ các quyền và có thể, như T&F đã nêu một cách hữu ích ở trên, “quyết định liệu có hay không, và theo các điều kiện nào, tác phẩm của họ có thể được những người khác sử dụng, xuất bản và phân phối”. Các lựa chọn khác có thể là:

• Giấy phép để xuất bản - LTP (License to Publish) không độc quyền

• Giấy phép tùy chỉnh hoặc giấy phép để xuất bản (LTP) khác

Các dạng khác của giấy phép được nhắc tới ngắn gọn hơn nữa bên dưới (xem bên dưới), nhưng rõ ràng, ưu tiên của T&F là để các tác giả hoặc nhượng bản quyền của họ hoặc cam kết về một giấy phép độc quyền xuất bản.

6) “Nhượng bản quyền. Trong hợp đồng tiêu chuẩn của chúng tôi với tác giả, bạn chuyên giao - hoặc “nhượng” - bản quyền cho chúng tôi như là chủ sở hữu và nhà xuất bản của tạp chí (hoặc, trong trường hợp một tạp chí do một hiệp hội sở hữu, cho hiệp hội học tập đó”.

Điều tôi thực sự không thích về điều này là cái giọng ‘việc đã rồi’. Đây là những gì bạn làm - tiêu chuẩn của nó. Hãy nhớ trong đầu (một lần nữa) những gì T&F đã nêu ở đầu bài viết này “Bản quyền cho phép nhà sáng tạo một tác phẩm quyết định liệu có hay không, và theo các điều kiện nào, tác phẩm của họ có thể được những người khác sử dụng, xuất bản và phân phối. Vì vậy, nó điều chỉnh cách những người khác có thể sử dụng, xuất bản và phân phối các bài báo như thế nào”.

Nếu nhà sáng tạo tác phẩm chuyển giao bản quyền, người sử dụng đó (tác giả) không còn có sự kiểm soát nữa, mà chính là chủ sở hữu mới về bản quyền, nghĩa là T&F. Những gì T&T nên nói [toàn bộ việc sửa lỗi là của tôi] là:

Việc chuyển giao hoặc việc nhượng bản quyền [của bạn] cho T&F (hoặc một hiệp hội học tập) cho phép nhà sáng tạo của tác phẩm [T&F] quyết định liệu có hay không, và theo các điều kiện nào, tác phẩm của họ [của bạn] có thể được những người khác sử dụng, xuất bản và phân phối. Vì thế, nó điều chỉnh cách [T&F kiểm soát cách để những người khác] có thể sử dụng, xuất bản và phân phối các bài báo [của bạn].

Cũng hãy nhớ, những gì T&F tự nó (xem #4 ở trên) - họ chỉ yêu cầu xuất bản các quyền, chứ KHÔNG bản quyền, để xuất bản bài báo của bạn.

Theo T&F, “Việc nhượng bản quyền [của bạn] cho phép chúng tôi để:

• Quản lý, xuất bản hiệu quả và làm cho tác phẩm của bạn sẵn sàng tho cộng đồng học thuật và hơn thế.

• Hành động như các nhà quản gia tác phẩm của bạn vì nó xuất hiện trong hồ sơ học thuật.

• Xử lý các yêu cầu sử dụng lại nhân danh bạn.

• Hành động khi phù hợp nơi bài báo của bạn bị vi phạm hoặc bị đạo văn.

• Làm gia tăng tính trực quan tác phẩm của bạn thông qua các bên thứ 3.”

T&F cũng KHÔNG cần bản quyền của tác giả để “quản lý, xuất bản hiệu quả và làm cho tác phẩm của bạn sẵn sàng cho cộng đồng học thuật và hơn thế” hoặc để “hành động như các nhà quản gia tác phẩm của bạn vì nó xuất hiện trong hồ sơ học thuật”. Họ không yêu cầu chuyển giao bản quyền đối với các bài báo Truy cập Mở để lưu trữ nó y hệt. Như T&T tự bản thân đã nói, đối với họ việc có khả năng để “xuất bản và làm cho tác phẩm của bạn sẵn sàng”, họ cần một giấy phép để xuất bản - tất cả chỉ có thế.

Nói rằng bằng việc trao bản quyền của bạn, họ sẽ “xử lý các yêu cầu sử dụng lại nhân danh bạn” cũng khá là lạc lối. Nếu bạn chuyển giao bản quyền của bạn, họ đãn xử lý các yêu cầu sử dụng lại trên cơ sở của người chủ sở hữu bản quyền, nghĩa là nhân danh T&F, chứ không phải nhân danh tác giả. T&F, chứ không phải tác giả, quyết định sử dụng lại những gì có thể được thực hiện - họ là chủ sở hữu bản quyền. Tác giả đã ký từ bỏ quyền mà họ ban đầu đã sở hữu.

Đây là một tuyên bố lạc lối khác: rằng bằng việc chuyển giao bản quyền của bạn, T&F sau đó có thể “Làm gia tăng tính trực quan tác phẩm của bạn thông qua các bên thứ 3”. T&F không cần bản quyền của bạn để làm điều đó. Như được nêu ở trên, họ cần một giấy phép để xuất bản. Ngoài ra, cùng lúc, việc chuyển giao bản quyền thường hạn chế tác giả khỏi việc làm gia tăng tính trực quan tác phẩm của riêng họ thông qua các kênh họ có thể muốn sử dụng, như một số mạng lưới nghiên cứu học thuật thương mại.

T&F không cần bản quyền của bạn để làm những điều đó - họ chỉ cần một giấy phép để xuất bản từ tác giả. Họ không cần bản quyền để đạt được các khía cạnh y hệt cho các bài báo Truy cập Mở, vì thế họ không cần nó cho các bài báo thuê bao.

“Sau khi nhượng bản quyền, bạn sẽ vẫn giữ được quyền để… ”

Phần này gồm các hạn chế, giả mạo và chia sẻ hữu ích. T&F liệt kê một số hành động các tác giả ‘được phép’ thực hiện sau khi họ đã nhượng các quyền cho T&F. Những gì T&F đang làm trong phần này là mô tả các hạn chế họ áp đặt lên các tác giả, những người không còn là chủ sở hữu các quyền đầy đủ trong tư liệu của riêng họ nữa. Tôi sẽ đề cập lần lượt từng mục:

• “Được ghi nhận là tác giả của bài báo”. Thực thế ư? Đối với các tác giả được thông báo một cách hào phóng rằng họ có quyền được công nhận là tác giả của một bài báo mà họ đã viết, về nghiên cứu mà họ đã thực hiện mà không có thông tin đầu vào nào từ nhà xuất bản và đã cung cấp miễn phí cho T&F, tôi coi đó là một sự xúc phạm đến các nhà nghiên cứu. Ngoài ra, quyền ghi công là quyền thân nhân có thể khước từ nhưng “không thể được/bị bán hoặc chuyển giao”. T&F có thể nhắc bạn khẳng định quyền thân nhân ghi công của bạn, nhưng T&F không có khả năng 'cho phép' các nhà nghiên cứu giữ lại quyền đó.

• “Làm các bản sao in bài báo của bạn để sử dụng cho bài giảng hoặc lớp học mà bạn đang dẫn dắt trên cơ sở phi thương mại”. Lưu ý ‘các bản sao in’ và ‘phi thương mại’. Không bản sao kỹ thuật số nào có thể được lưu hành.

• “Chia sẻ bài báo của bạn bằng việc sử dụng các bản in điện tử tự do không mất tiền với các bạn bè, đồng nghiệp và những người có ảnh hưởng bạn muốn họ đọc tác phẩm của bạn”. Đối mặt với nó, điều này khá tốt, cho tới khi bạn nhận ra bạn bị giới hạn tới 50 ‘bản sao tự do không mất tiền’. Đó hoàn toàn là một hạn chế - đặc biệt nếu bạn đang chia sẻ chúng với các nhóm hơn hoặc muốn sử dụng nó trên các phương tiện xã hội. Và điều này là gì ‘các bạn bè, đồng nghiệp và những người có ảnh hưởng?’ Thế còn các bệnh nhân hay các nhà nghiên cứu độc lập thì thế nào? hay công chúng nói chung đang trả thuế, hay các nhà cấp vốn từ thiện có thể đã đóng góp cho việc cấp vốn nghiên cứu của tác giả thì thế nào?

• “Đưa bài báo của bạn vào luận văn hoặc luận án của bạn.” Thật hào hùng. Một nhà xuất bản thương mại với tuyệt đối không có đầu vào cho nghiên cứu của bạn đang trao cho BẠN quyền sử dụng bài báo CỦA BẠN trong luận án học thuật CỦA BẠN.

• “Trình bày bài báo của bạn ở một cuộc họp hoặc hội nghị và phổ biến các bản sao in của bài báo trên cơ sở phi thương mại”. Việc quên phân phối các bản sao kỹ thuật số cho những người tham dự hội nghị - bạn phải in chúng ra (và trả tiền cho các bản sao). Và một lần nữa - thật hào hùng - một nhà xuất bản thương mại đang trao cho BẠN quyền để sử dụng bài báo CỦA BẠN trong bài trình chiếu ở hội nghị học thuật CỦA BẠN.

• “Bài đăng Bản thảo Gốc của Tác gia (AOM)/Bản thảo Được chấp nhận (AM) trên website của các phòng ban, cá nhân hoặc các kho của cơ sở phụ thuộc vào giai đoạn cấm vận. Để tìm ra giai đoạn cấm vận đối với bất kỳ tạp chí nào của Taylor & Francis, vui lòng sử dụng Bộ Tìm kiếm các Lựa chọn Truy cập Mở (Open Access Options Finder).” Không có bất kỳ ý tưởng nào về việc sử dụng bản thảo được chấp nhận của bạn quá sớm. Bạn không được phép cung cấp nó bằng việc sử dụng các con đường nhất định cho tới khi nhà xuất bản cho rằng bạn có thể, nghĩa là sau giai đoạn cấm vận. Vâng, thật ngạc nhiên, điều này có nghĩa là cấm vận được yêu cầu đối với một website sẵn sàng tự do không mất tiền chứ không phải trang web khác. Điều này là hoàn toàn vô lý. Làm thế nào tất cả những điều này được cho là để nâng cao sự uyên thâm là điều khó hiểu.

“Để có thêm thông tin về các phiên bản của bản thảo và cách để bạn có thể sử dụng chúng như thế nào, vui lòng xem hướng dẫn chia sẻ tác phẩm của bản”.

Điều này liên kết tới một trng dài và phức tạp. Ai đã viết bài báo đó? Các phát hiện nghiên cứu của ai đang được mô tả trong bản thảo được chấp nhận? Ai là tác giả gốc ban đầu? Ai đã trả tiền cho nghiên cứu? Không phải T&F.

“Nếu bạn xuất bản bài báo của bạn trên một tạp chí của Taylor & Francis hoặc Routledge, có nhiều cách bạn có thể chia sẻ các phiên bản khác nhau tác phẩm của bạn với các đồng nghiệp và bạn bè. Hãy sử dụng hướng dẫn chia sẻ bài báo của chúng tôi để hiểu các phiên bản của bản thảo và cách để bạn có thể sử dụng chúng”.

‘Việc chia sẻ:’ đây là trường hợp của các hạn chế ngụy trang thành các lợi ích. Xem điểm #9 ở trên.

“Giấy phép độc quyền để xuất bản. Như một lựa chọn, trong vài hoàn cảnh, bạn có thể trao cho chúng tôi (hoặc hiệp hội học tập) một giấy phép độc quyền để xuất bản tài liệu của bạn hơn là việc nhượng bản quyền. Trong dàn xếp này, bạn như là tác giả giữ lại bản quyền trong tác phẩm của bạn, nhưng trao cho chúng tôi giấy phép độc quyền để xuất bản và phổ biến nó.”

Lựa chọn này có vẻ là đúng vì nhà xuất bản không yêu cầu bản quyền của bạn và đang đề nghị một giấy phép để xuất bản - LTP (License to Publish). Đừng bị lừa nhé - đây là một LTP độc quyền. Các LTP độc quyền có thể cũng hạn chế như việc chuyển giao bản quyền của bạn. (Xem Suber, P., 2022 và Rumsey, S., 2022).

“Như với sự nhượng, các yêu cầu sử dụng lại được một nhà xuất bản xử lý nhân danh bạn. Nhà xuất bản sẽ quản lý các quyền sở hữu trí tuệ và đại diện cho bài báo của bạn trong các trường hợp có vi phạm bản quyền.”

Như trên, các yêu cầu sử dụng lại sẽ được xử lý thay nhân danh nhà xuất bản & chủ sở hữu các quyền độc quyền, tác giả đã chuyển giao đủ quyền để bài viết trở thành bài viết của T&F về mọi mặt trừ cái tên.

“Các dạng giấy phép bản quyền khác có thể là sẵn sàng phụ thuộc vào hoàn cảnh đặc thù của bạn - ví dụ, các nhân viên của chính phủ Mỹ.”

Cuối cùng, có cái gật đầu cho các dạng giấy phép khác - phụ thuộc vào ‘hoàn cảnh đặc thù’ của tác giả. ‘Có thể sẵn sàng:’ nhớ đây là trao giấy phép cho T&F, chứ không phải là cách nào khác (Xem Giấy phép để xuất bản – chiếc giầy ống với cái chân sai). Tôi hiểu rằng các tác giả có thể, theo yêu cầu, có được các giấy phép không độc quyền, nhưng họ phải hỏi: xem báo cáo về Các giấy phép của T&F licences của tác giả Martin Paul Eve

Kết luận

Thông tin do T&F cung cấp, mặc dù có một lớp vỏ bọc là hỗ trợ các tác giả, nhưng không phải là thông tin đại loại như vậy. Thực chất của vấn đề là, T&F muốn các quyền của tác giả để họ có thể sở hữu và kiểm soát nội dung bài báo. Điều này dường như là không đúng đối với tôi - nhà nghiên cứu nên sở hữu và kiểm soát nội dung họ đã tạo ra, dựa vào các phát hiện họ đã làm, và rằng đã được những người khác thanh toán như những người đóng thuế, nhà cấp vốn, hoặc một cơ sở - chứ không phải nhà xuất bản.

Một tác giả có thể muốn nhà xuất bản triển khai các dịch vụ có giá trị, như biên tập bản sao, .v.v., và họ nên được trả tiền vì các dịch vụ đó. Điều này không có nghĩa họ nên sở hữu và kiểm soát nội dung đó. Vì thế, là mệnh lệnh rằng các tác giả giữ lại các quyền của họ để họ có thể:

• Thực hiện và phân phối bất kỳ bản sao in hoặc kỹ thuật số nào của nội dung đó họ muốn

• Cung cấp các bản sao in hoặc kỹ thuật số cho bất kỳ bài giảng, lớp, hội nghị hoặc nhóm nào khác, dù là thương mại hay phi thương mại, như họ muốn

• Chia sẻ các bản sao nội dung từ bài báo của họ với bất kỳ ai họ chọn (toàn bộ thế giới nếu muốn), ở bất cứ đâu họ chọn, sử dụng bất kỳ kênh nào họ chọn.

• Sử dụng các bài báo của họ trong bất kỳ tác phẩm nào khác họ tạo ra như họ muốn, bất kể là luận án, luận văn, hay bất kỳ thứ gì khác.

• Đăng bản thảo được chấp nhận của họ bất kỳ ở đâu họ chọn, bất cứ khi nào họ chọn, dù là kho của cơ sở của họ hay mạng lưới học thuật thương mại như ResearchGate.

T&F không một mình đang áp đặt các hạn chế như vậy. Các hạn chế tương tự trong các điều khoản và điều kiện của các nhà xuất bản khác. Các khuyến nghị của tôi gồm:

• Các tác giả: Hãy biết; Đọc cẩn thận các điều khoản và điều kiện trước khi ký

• Các nhà nghiên cứu: Quan trọng nhất, giữ lại các quyền của bạn phù hợp với tư vấn từ UNESCO, Hiệp hội các trường Đại học châu Âu (EUA), Viện Thanh niên Toàn cầu (GYA), LIBER và ở đây, và những tổ chức khác.

• Các trường đại học: đứng lên và hỗ trợ các nhà nghiên cứu của bạn, để họ không phải đối phó với các điều khoản và điều kiện phức tạp và không thể chấp nhận được – áp dụng chính sách giữ lại các quyền của các tác giả của cơ sở càng sớm càng tốt (xem nhiều ví dụ trên blog của cOAlition S)

Sally Rumsey cho tới tháng 7/2022 từng là Chuyên gia Truy cập Mở của JISC, làm việc để hỗ trợ cho Liên minh S trong tất cả các lĩnh vực mà Kế hoạch S bao trùm, đặc biệt về Chiến lược Giữ lại các Quyền của Kế hoạch S. Trước đó, cô từng là Giám đốc Truyền thông Học thuật & RDM, Thư viện Bodleian, Đại học Oxford. Ở đó cô đã quản lý dịch vụ kho đối với các kết quả đầu ra nghiên cứu của trường Đại học, Kho lưu trữ Nghiên cứu của Đại học Oxford (ORA và ORA-Data https://ora.ox.ac.uk). Trước đó cô từng là Thủ thư Dịch vụ điện tử và giám đốc kho lưu trữ tại Trường Kinh tế Luân Đôn. Sally vẫn là thành viên của nhóm Giấy phép Truyền thông Học thuật của Vương quốc Anh - UKSCL (UK Scholarly Communications Licence).

Xem tất cả các bài đăng của Sally Rumsey