Các tạp chí chuyển đổi quá độ: Cơ sở lý luận

Thứ tư - 20/05/2020 18:56
Transformative Journals: Rationale
08/04/2020
Theo: https://www.coalition-s.org/transformative-journals-rationale/
Bài được đưa lên Internet ngày: 08/04/2020
Xem thêm: Khoa học Mở - Open Science
Ngữ cảnh liên quan tới dịch COVID-19
Một bài học từ dịch COVID-19 là chúng ta cần dịch chuyển sang một thế giới ở đó tất cả các bài báo nghiên cứu được làm thành Truy cập Mở - OA (Open Access), bằng cách đó đảm bảo các kết quả đầu ra đó có thể truy cập được, đọc được và xây dựng được, vì lợi ích của tất cả mọi người. Các tạp chí chuyển đổi quá độ là mô hình sẽ giúp hiện thực hóa được mục tiêu này.
Như là Chủ tịch của cOAlition S, tôi thừa nhận rằng việc xuất bản hướng dẫn được cập nhật của chúng tôi về các tạp chí chuyển đổi quá độ vào thời điểm khi chúng ta đang đối mặt với dịch toàn cầu và trải nghiệm những hạn chế không thể tin nổi trong đời sống thường ngày của chúng ta, có thể xuất hiện sự không nhạy cảm và điếc đối với một số người. Đây không phải là ý định của chúng tôi. Chúng tôi nắm quyết định xuất bản điều này bây giờ, để trao cho các nhà xuất bản lượng thời gian tối đa để cân nhắc mô hình này, trước khi triển khai Kế hoạch S, vào tháng 1/2021.
Marc Schiltz, Chủ tịch, Nhóm các Lãnh đạo cOAlition S , 07/04/ 2020.
Nền tảng cơ bản
Các tổ chức cấp vốn nghiên cứu là các thành viên của cOAlition S sẽ bắt đầu triển khai các Nguyên tắc của Kế hoạch S cho xuất bản học thuật kể từ tháng 1/2021, với mục tiêu chuyển sang hệ thống xuất bản học thuật Truy cập Mở đầy đủ.
Để chuẩn bị cho điều này, vài nghiên cứu và tư vấn đã được tiến hành để thu thập các thông tin cần thiết từ nhiều bên tham gia đóng góp để giúp cho cOAlition S xác định các chính sách sẽ làm cho Truy cập Mở đầy đủ và tức thì trở thành hiện thực. Ví dụ, Wellcome và UK Research and Innovation (UKRI), đối tác với Association of Learned & Professional Society Publishers (ALPSP), đã ủy quyền một báo cáo và bộ công cụ khai phá các lựa chọn cho các nhà xuất bản xã hội học tập để tham gia trong các thỏa thuận chuyển đổi quá độ thỏa mãn các điều kiện của Kế hoạch S. Một ví dụ khác là nghiên cứu được ủy quyền để làm cho bản chất tự nhiên và giá thành cảu các dịch vụ xuất bản Truy cập Mở trở nên minh bạch hơn. Một dự án thí điểm hiện đang được triển khai với 10 nhà xuất bản một để phát triển khung định giá minh bạch các dịch vụ xuất bản học thuật.
Để dịch chuyển hướng tới Truy cập Mở đầy đủ và tức thì, tiếp cận ‘các tạp chí chuyển đổi quá độ’ là một trong những thỏa thuận chuyển đổi quá độ được đề xuất trong Hướng dẫn Triển khai Kế hoạch S, bổ sung thêm cho các thỏa thuận chuyển đổi quá độ (thường được biết tới như là các thỏa thuận ‘Đọc & Xuất bản’ hoặc ‘Xuất bản & Đọc’, và các thỏa thuận mô hình chuyển đổi quá độ.
Giống như các thỏa thuận chuyển đổi quá độ khác, các tạp chí chuyển đổi quá độ được thiết kế để cung cấp phương tiện cho các nhà nghiên cứu để tiếp tục xuất bản các kết quả từ các dự án được các tổ chức của cOAlition S cấp vốn trong sự đa dạng rộng lớn các tạp chí, trong khi vẫn đảm bảo rằng phiên bản cuối cùng, được xuất bản là Truy cập Mở đầy đủ. Các tạp chí nào áp dụng tiếp cận này sẽ thể hiện cam kết của họ để dịch chuyển sang mô hình Truy cập Mở đầy đủ.
Trong các trường hợp nơi mà một tạp chí thuê bao còn chưa chào cho cOAlition S sự đảm bảo một lựa chọn Truy cập Mở phù hợp với các yêu cầu của các thỏa thuận chuyển đổi quá độ, các nhà nghiên cứu đó sẽ có khả năng tiếp tục xuất bản trên các tạp chí đó, bằng việc làm cho một bản sao tác phẩm của họ (hoặc Phiên bản Hồ sơ hoặc Bản thảo được Tác giả Chấp nhận), trở thành sẵn sàng mở thông qua con đường kho. Chúng tôi sẽ cung cấp nhiều thông tin hơn về điều này vào mùa hè năm 2020.
Các kết quả từ tư vấn về các tạp chí chuyển đổi quá độ
Tiếp theo sau xuất bản phẩm hướng dẫn phác thảo của cOAlition S về các tạp chí chuyển đổi quá độ vào cuối tháng 11/2019, cộng đồng các bên tham gia đóng góp đã được mời cung cấp phản hồi. Tổng cộng 87 câu trả lời đã nhận được cho tới ngày hết hạn khảo sát (ngày 06/01/2020), bao gồm 18 nhà xuất bản thương mại về học thuật, 14 xã hội học tập mà xuất bản các tạp chí của riêng họ, và 18 thư viện.
Dù 66% những người trả lời đã đồng thuận/đồng ý mạnh mẽ với tuyên bố rằng “Các tạp chí chuyển đổi quá độ có thể là con đường hữu dụng và trụ vững được cho Truy cập Mở đầy đủ và tức thì”, đã có rất tí sự đồng thuận về việc liệu khung công việc được gợi ý có đưa ra được phương tiện cường tráng cho chuyển đổi quá độ hay không. Vì thế, trong khi hầu hết các câu trả lời từ các thư viện (66%, 12/18), đồng ý/đồng thuận mạnh mẽ với tuyên bố rằng khung công việc đó là “phương tiện cường tráng cho chuyển đổi quá độ sang Truy cập Mở”, 83% (15/18) các nhà xuất bản và 86% (12/14) xã hội học tập đã không tán thành hoặc không tán thành mạnh mẽ với khẳng định này.
Để đo đếm sự tiến bộ hướng tới Truy cập Mở, các hướng dẫn phác thảo đã gợi ý sự gia tăng 8% theo từng năm về nội dung Truy cập Mở như là Chỉ số Hiệu năng Chính - KPI (Key Performance Indicator). Hầu hết các nhà xuất bản (89%; 16/18) và xã hội học tập (86%; 12/14), đã không tán thành/không tán thành mạnh mẽ với khẳng định rằng KPI này là “công bằng và có thể đạt được”. Gợi ý rằng các tạp chí chuyển đổi quá độ có thể chuyển sang Truy cập Mở đầy đủ tới cuối năm 2024, hoặc khi 50% nội dung nghiên cứu đã được xuất bản Truy cập Mở cũng được được coi là không thực tế đối với các nhà xuất bản và các xã hội học tập.
Những người trả lời đã được trao cơ hội để gợi ý các KPI lựa chọn thay thế, để giúp phân biệt một tạp chí chuyển đổi quá độ với một tạp chí lai truyền thống. Về gợi ý sự gia tăng 8% từ năm này tới năm khác, không người trả lời nào đã gợi ý được một cái đích gia tăng Truy cập Mở lựa chọn thay thế.
Khái niệm về việc chuyển dịch sang Truy cập Mở đầy đủ một khi 50% các bài báo nghiên cứu đã được xuất bản theo cách này, cũng đã được coi là không thực tế. Các nhà xuất bản và các xã hội học tập tuy nhiên, đã gợi ý sự dịch chuyển sang Truy cập Mở đầy đủ có thể có khả năng một khi 75%-95% các bài báo nghiên cứu đã được xuất bản theo Truy cập Mở.
Câu trả lời của chúng tôi cho phản hồi từ tư vấn đó
Các thành viên của cOAlition S đã cân nhắc thận trọng và tính tới phản hồi có giá trị từ tư vấn đó. Phản ánh này đã dẫn tới các thay đổi và sự đơn giản hóa đáng kể theo cách chúng tôi xác định một tạp chí chuyển đổi quá độ. Đặc biệt, chúng tôi đã:
  • thay đổi ngưỡng khi một tạp chí phải chuyển sang Truy cập Mở đầy đủ từ 50% tới 75% và đã loại bỏ cam kết phải chuyển tới tháng 12/2024. Tuy nhiên, để tiến hành những thay đổi đó, chúng tôi đã nhấn mạnh rằng các nhà xuất bản phải nêu rõ ràng cam kết của họ chuyển đổi quá độ sang Truy cập Mở đầy đủ, và rằng sự hỗ trợ của chúng tôi cho mô hình này (về việc trả tiền cho các dịch vụ xuất bản trong các tạp chí thuê bao) sẽ chấm dứt vào cuối năm 2024;
  • giảm KPI về tỷ lệ nội dung phải được xuất bản theo Truy cập Mở. Sự gia tăng 8% ban đầu từ năm này qua năm khái trong các xuất bản phẩm Truy cập Mở này đã được giảm và thay vì yêu cầu các tạp chí chuyển đổi quá độ thể hiện sự gia tăng thường niên trong tỷ lệ Truy cập Mở ít nhất 5% theo thời hạn tuyệt đối và ít nhất 15% theo thời hạn tương đối, từ năm này qua năm khác;
  • đơn giản hóa hướng dẫn và đã loại bỏ tất cả các “chỉ tiêu bổ sung được khuyến cáo”. Như vậy, hướng dẫn bây giờ được thể hiện chỉ trong 6 đoạn.
Phiên bản cuối cùng của các tiêu chí của tạp chí chuyển đổi quá độ là sẵn sàng trong Phụ lục Hướng dẫn của cOAlition S về Triển khai Kế hoạch S hoặc tập PDF tải về được
Kết luận
Các thành viên của cOAlition S yêu cầu tất cả các kết quả nghiên cứu của họ được xuất bản theo Truy cập Mở đầy đủ và tức thì, vì lợi ích của việc tăng tốt nghiên cứu. Với yêu cầu đó đi kèm theo bổn phận phải đảm bảo rằng tập hợp lớn nhất có thể các tạp chí và nền tảng chào cho các nhà nghiên cứu, làm việc trong các dự án do các tổ chức của cOAlition S cấp vốn, cơ hội để xuất bản trên tạp chí hàn lâm theo lựa chọn của họ, và làm cho phiên bản hồ sơ cuối cùng, thành truy cập mở.
cOAlition S cam kết thay đổi hệ thống xuất bản học thuật hướng tới Truy cập Mở, đảm bảo các kết quả đầu ra từ nghiên cứu chúng tôi cấp vốn có thể truy cập được, đọc được và xây dựng được dựa vào nó vì lợi ích chung.
Thông tin thêm

Dịch: Lê Trung Nghĩa
letrungnghia.foss@gmail.com
 

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

GIÁO DỤC MỞ - TÀI NGUYÊN GIÁO DỤC MỞ: ỨNG DỤNG VÀ PHÁT TRIỂN

Trang Web này được thành lập theo Quyết định số 142/QĐ-HH do Chủ tịch Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam – AVU&C (Association of Vietnam Universities and Colleges), GS.TS. Trần Hồng Quân ký ngày 16/09/2019, ngay trước thềm của Hội thảo ‘Xây dựng và khai thác tài nguyên giáo dục mở’ do 5...

Tin mới nhất
Tin tiêu điểm
Thống kê truy cập
  • Đang truy cập79
  • Máy chủ tìm kiếm17
  • Khách viếng thăm62
  • Hôm nay6,607
  • Tháng hiện tại155,294
  • Tổng lượt truy cập6,790,160
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây