Bây giờ là lúc cho những lợi ích phổ quát của phước lành tri thức

Now is the time for universal benefits of the blessings of knowledge

18/05/2022

Theo: https://www.coalition-s.org/blog/now-is-the-time-for-universal-benefits-of-the-blessings-of-knowledge/

Bài được đưa lên Internet ngày: 18/05/2022

Vào năm 2008 Khoa Nghệ thuật & Khoa học của Harvard đã biểu quyết nhất trí áp dụng một chính sách truy cập mở (bản dịch sang tiếng Việt; xem chi tiết ở đây) mang tính đột phá. Kể từ đó, hơn 70 cơ sở khác, bao gồm các khoa khác của Harvard, Stanford và MIT, đã áp dụng các chính sách tương tự dựa vào mô hình của Harvard. Ở châu Âu các chính sách của các cơ sở như vậy, cho tới nay, đã chậm chạp cất cánh.

Chúng tôi đã thấy tình hình đó đang bắt đầu thay đổi.

Birkbeck, Đại học Luân Đôn, gần đây đã đưa ra Chính sách Nghiên cứu Mở mới, phù hợp với tầm nhìn của người sáng lập ra nó về truy cập mở tới các phát hiện nghiên cứu, các kết quả và đầu ra. Trong cuộc phỏng vấn saud dây, Paul Rigg, Thủ thư Trợ lý cấp cao (Quản lý Kho & Phương tiện Số) ở Birkbeck, giải thích vì sao và làm thế nào chính sách này đã được phát triển và chia sẻ 3 gợi ý cho bất kỳ cơ sở nào có thể đang cân nhắc áp dụng một tiếp cận tương tự. Rất cảm ơn Sarah Lee, Lãnh đạo Hỗ trợ Chiến lược Nghiên cứu ở Birkbeck, vì sự biên tập và các gợi ý của cô để định hình bài viết này.

Liên minh S: Bạn có thể vui lòng mô tả chính sách bản quyền tác giả bạn đã áp dụng ở Đại học Luân Đôn ở Birkbeck?

Paul Rigg: Các khía cạnh Truy cập Mở trong chính sách Nghiên cứu Mở mới của Birkbeck hiện chỉ áp dụng cho các xuất bản phẩm “dạng ngắn”; đó là, (a) các bài báo gốc được rà soát lại ngang hàng xuất hiện trên các tạp chí hoặc các nền tảng xuất bản trên trực tuyến (bao gồm các bài báo rà soát lại) và (b) các tài liệu hội nghị được rà soát lại ngang hàng được các tạp chí chấp nhận, các kỷ yếu hội nghị với ISSN, hoặc các tác phẩm gốc xuất bản trên các nền tảng trên trực tuyến.

Ở những nơi một xuất bản phẩm chưa được chấp nhận trên một tạp chí/nền tảng Truy cập Mở đầy đủ mà đáp ứng được các tiêu chí cấp phép và kỹ thuật hoặt đang tham gia vào một Thỏa thuận Chuyển đổi quá độ, trường Đại học yêu cầu các tác giả giữ lại các quyền nhất định cho tác phẩm của họ. Điều này làm cho nó có thể được chia sẻ qua con đường truy cập mở Xanh (Green Open Access) mà không có cấm vận, theo một giấy phép CC BY. Nhà nghiên cứu đó phải đưa tuyên bố sau đây vào phần thừa nhận được cấp vốn và trong bất kỳ bức thư hay lưu ý ở bìa nào đi kèm với đệ trình đó: ‘vì các mục đích của truy cập mở, tác giả đã áp dụng một giấy phép bản quyền công khai CC BY cho bất kỳ phiên bản nào của bản thảo được tác giả chấp nhận phát sinh từ bản được đệ trình này’.

Liên minh S: Vì sao ý tưởng áp dụng chính sách giữ lại các quyền của cơ sở nổi lên?

Paul Rigg: Vào năm 1823, nhà sáng lập trường TS. George Birkbeck đã đưa ra tầm nhìn của ông: ‘bây giờ là lúc cho những lợi ích phổ quát của phước lành tri thức’. Tuyên bố đó tiếp tục chống trụ cho sứ mệnh và văn hóa của cơ sở và sẽ là một trong những nguyên tắc cơ bản khi chúng tôi kỷ niệm hai trăm năm trường của chúng tôi. Giữ lại các quyền là yếu tố chìa khóa của Chính sách Nghiên cứu Mở mới và việc có chính sách đó trước lễ kỷ niệm này là một trong các cách thức chúng tôi đang tái tạo năng lượng cho sứ mệnh của chúng tôi cho Thế kỷ 21.

Một trong những lợi ích của giữ lại các quyền là việc nới lỏng sự gia tăng “kho chính sách” trong Truy cập Mở. Với việc Kế hoạch S áp dụng cho các tác giả được UKRI và Wellcome cấp tiền, và các quy định REF cho nhóm rộng lớn hơn các nhà nghiên cứu, nhà trường đã cảm thấy rằng sự làm rõ và chắt lọc là cần thiết để đưa ra vài quy định được định nghĩa rõ ràng áp dụng cho càng nhiều người càng tốt.

Chúng tôi cũng muốn thể hiện sự đoàn kết của chúng tôi với các cơ sở giáo dục đại học khác của Vương quốc Anh; Birkbeck là ở tiền tiêu của truy cập mở qua nền tảng xuất bản kim cương của chúng tôi, Thư viện Nhân văn Mở, và đã từ lâu là một phần của nhóm thận trọng cân nhắc triển khai Giấy phép Truyền thông Học thuật của Vương quốc Anh - UKSCL (UK Scholarly Communications Licence). Khi “các hợp đồng lớn” (Big Deals) với các nhà xuất bản trở nên không bền vững cho nhiều nơi, Truy cập Mở đang ngày càng trở thành quan trọng để xúc tác cho các nhà nghiên cứu để đọc, và xây dựng dựa vào, tác phẩm của các đồng nghiệp của họ. Như một cơ sở giáo dục khá nhở nhưng được sứ mệnh dẫn dắt, Birkbeck tiềm tàng ở vị thế tốt hơn để xoay trục hơn nhiều cơ sở giáo dục đại học khác.

“Khi “các hợp đồng lớn” (Big Deals) với các nhà xuất bản trở nên không bền vững cho nhiều nơi, Truy cập Mở đang ngày càng trở thành quan trọng để xúc tác cho các nhà nghiên cứu để đọc, và xây dựng dựa vào, tác phẩm của các đồng nghiệp của họ.”

Liên minh S: Làm thế nào thỏa thuận đó tới được khắp cơ sở?

Paul Rigg: Một chính sách dữ liệu đã và đang được phát triển cùng với một chính sách xuất bản mở mới, nên việc kết hợp chúng vào một chính sách nghiên cứu mở tổng thể là có ý nghĩa. Trong mùa hè năm 2021, bản thảo đầu tiên đã được phác thảo từ các thành viên của Nhóm Làm việc về Nghiên cứu Mở của chúng tôi. Một khi các nguyên tác chung đã được phê duyệt, chính sách đó đã đi qua vài bản thảo kết hợp đầu vào từ các đồng nghiệp, bao gồm các quản lý kho, quản lý dữ liệu, và các chuyên gia khác. Nó đã được gửi cho Ban Nghiên cứu của trường Đại học vào tháng 10/2021, và cho Ban lãnh đạo Học thuật vào tháng 11/2021, trước khi được Chủ tịch hội đồng trường rà soát lại. Một tài liệu hướng dẫn “động” hơn kết hợp thông tin từ Wellcome Trust và UKRI sẽ đi kèm theo chính sách này.

Liên minh S: Các thách thức nào đã vượt qua được trước khi nó đã được đồng thuận áp dụng chính sách?

Paul Rigg: Đã có lo ngại trong giới học thuật rằng dạng chính sách này cản trở xuất bản hiệu quả với vài nhà xuất bản chính, các bên sẽ không đồng ý với việc giữ lại các quyền. Đây là lo ngại pháp lý nhưng là lo ngại chúng tôi đang làm việc qua với các đồng nghiệp học thuật của chúng tôi khi tình hình tiến hóa.

Chính sách của chúng tôi là chính sách nghiên cứu mở hơn là một chính sách truy cập mở đặc biệt, trao cho chúng tôi cơ hội làm rõ hơn các khía cạnh của pháp luật bảo vệ dữ liệu và GDRP. Các phần của chính sách đó đã được viết lại để đề cập tới dữ liệu và tính bảo mật của những người tham gia, với tham chiếu rõ ràng tới GDPR.

Một thách thức trong tương lai là bằng việc đảm bảo rằng chính sách chạy song song với các sáng kiến truy cập mở đang có (Wellcome và UKRI), chúng tôi sẽ cần cập nhật thậm chí về những sửa đổi bổ sung nhỏ cho chúng.

Liên minh S: Đâu là các điểm mạnh của việc áp dụng chính sách cho các nhà nghiên cứu và cơ sở của ông?

Paul Rigg: Điểm mạnh chính là việc truy cập mở đưa nghiên cứu của chúng tôi thoát ra với thế giới; nó cải thiện không chỉ tính trực quan và tầm với của nhà trường, mà còn cả cho cá nhân các nhà nghiên cứu nữa. Nó xúc tác tốt hơn cho việc truyền đạt các ý tưởng và cộng tác dễ dàng hơn như một phương tiện khai phá chúng. Ngắn gọn, nó hỗ trợ cho chúng tôi phổ biến sứ mệnh của chúng tôi tốt hơn. Giữ lại các quyền đặc biệt thừa nhận không chỉ công việc nặng nhọc mà còn cả quyền sở hữu của việc thể hiện các ý tưởng của các nhà nghiên cứu.

Nhà trường hy vọng việc giữ lại các quyền sẽ giúp thiết lập chuẩn mực cho việc ký gửi lên BIROn (Birkbeck Institutional Research Online, kho cơ sở của nhà trường) mà không có các cấm vận, vì thế tuân thủ trơn tru với các chính sách của UKRI và Wellcome, không nói tới việc hỗ trợ lên kế hoạch cho thực thi REF tiếp sau.

“Giữ lại các quyền đặc biệt thừa nhận không chỉ công việc nặng nhọc mà còn cả quyền sở hữu của việc thể hiện các ý tưởng của các nhà nghiên cứu.”

Liên minh S: Để kết luận, 3 gợi ý hàng đầu của ông cho bất kỳ trường đại học nào khác đang cân nhắc áp dụng một chính sách Truy cập Mở dựa vào sự cho phép tương tự?

Paul Rigg: (1) Lắng nghe các lo ngại từ các nhân viên hàn lâm của chúng tôi và suy nghĩ nghiêm túc về chúng. Nhiều trong số đó có thể là các ràng buộc học thuật và đặc thù ngữ cảnh là sống còn cho sự tiến hóa của văn hóa xuất bản.

(2) Cung cấp con đường rõ ràng để giúp và tư vấn khi mọi điều không đi theo kế hoạch. Các đồng nghiệp có thể liên hệ với các cá nhân được giao nhiệm vụ, những người đang cộng tác khắp các dịch vụ chuyên nghiệp và liên kết với các nguồn bên ngoài ở cả các nhà cấp vốn và các cơ sở giáo dục đại học khác. Mạng này đang giúp xác định và giải quyết vài thách thức nảy sinh từ việc triển khai chính sách mới này.

(3) Thừa nhận rằng chúng tôi tất cả đang ở pha học tập và rằng sẽ có những vấp ngã trên đường. Các tiếp cận có thể phụ thuộc vào hoàn cảnh, nên các giải pháp không luôn áp dụng được xuyên khắp tất cả các ngữ cảnh. Các nhà cấp vốn không luôn cảm thấy thỏa mãn với các câu trả lời cho các câu hỏi còn chưa được nêu ra trước đó. Các nhân viên hàn lâm đối mặt với những thách thức đặc biệt khi có nhiều tham biến trong bất kỳ mẩu tác phẩm nào được đưa ra. Chúng tôi còn chưa thể thấy đường chân trời; vào lúc này, chúng tôi chưa thể thấy được vài mét ở phía trước, nhưng nền tảng là ở đó, và tất cả chúng tôi có vai trò để định hình nó.