Khuyến nghị Khoa học Mở của UNESCO: phản hồi từ Liên minh S

UNESCO Recommendation on Open Science: a response from cOAlition S

12/01/2022

Theo: https://www.coalition-s.org/unesco-recommendation-on-open-science-a-response-from-coalition-s/

Bài được đưa lên Internet ngày: 12/01/2022

Liên minh S (cOAlition S) chào mừng cột mốc Khuyến nghị Khoa học Mở của UNESCO (bản dịch tiếng Việt) đã được thông qua tại phiên 41 Hội nghị Toàn thể của nó tháng 11/2021. Tài liệu đó cung cấp khung quốc tế nơi Khoa học Mở được coi là hàng hóa công cộng toàn cầu, và nơi mà việc chia sẻ công bằng các kết quả học thuật là mặc định.

Khuyến nghị có liên quan tới các xuất bản phẩm khoa học (7a) trùng khớp với Kế hoạch S ở chỗ tất cả các bài báo nghiên cứu sẽ là sẵn sàng tự do không mất tiền ở thời điểm xuất bản và bất kỳ chuyển giao hay cấp phép bản quyền nào cho các bên thứ 3 sẽ không hạn chế quyền của công chúng truy cập mở tức thì tới xuất bản phẩm khoa học.

Ngoài ra, Liên minh S tích cực ủng hộ quan điểm rằng “các xuất bản phẩm (…) được cấp phép mở hoặc được hiến tặng vào phạm vi công cộng sẽ được ký gửi vào một kho mở thích hợp”.

Chúng tôi cũng chào mừng khuyến nghị về phát triển một môi trường chính sách xúc tác cho khoa học mở. Giống như Kế hoạch S (Plan S), Khuyến nghị của UNESCO tìm cách “khuyến khích nghiên cứu và các thực hành thẩm định và đánh giá nhà nghiên cứu có trách nhiệm, nó khuyến khích khoa học chất lượng, thừa nhận sự đa dạng các kết quả đầu ra, các hoạt động, và các sứ mệnh nghiên cứu”.

Chúng tôi thừa nhận sự cấp bách được thể hiện trong Lời nói đầu của Khuyến nghị để khai thác khoa học trong cuộc chiến chống lại những thách thức gay gắt của nhân loại.

Như một liên minh quốc tế khuyến khích tăng tốc triển khai các chính sách Khoa học Mở và Truy cập Mở, Liên minh S thúc giục tất cả các tác nhân trong xuất bản học thuật làm việc cùng nhau vì một môi trường nghiên cứu công bằng, kham được, không thiên vị, và đa dạng, nơi việc chia sẻ mở và sớm là chuẩn mực; tôn trọng các quyền của các nhà nghiên cứu đối với tác phẩm của họ; và vì một hệ sinh thái hạ tàng và các dịch vụ nghiên cứu truy cập mở, tránh khóa trói vào các mô hình kinh doanh đắt tiền bất bình đẳng và không công bằng.

Để đảm bảo rằng Khuyến nghị Khoa học Mở của UNESCO được triển khai, chúng tôi tin tưởng 3 hành động sau đây là cần thiết:

1. Tăng cường phối hợp và cấp vốn trực tiếp hướng vào các chính sách và các thực hành Khoa học Mở và các hạ tầng học thuật mở.

2. Hỗ trợ hệ thống định giá toàn cầu công bằng cho các dịch vụ xuất bản Truy cập Mở có tính tới các khác biệt về sức mua cũng như công bằng và đa dạng thể chế.

3. Điều phối lập pháp đảm bảo rằng các quyền sở hữu trí tuệ nằm lại với các nhà nghiên cứu trong tất cả các xuất bản phẩm, dữ liệu và các dạng kết quả đầu ra học thuật khác của họ.

Khuyến nghị Khoa học Mở của UNESCO: phản hồi từ Liên minh S [download pdf]