5.3. Tìm kiếm, đánh giá, và tùy chỉnh các tài nguyên

5.3 Finding, Evaluating, and Adapting Resources

Theo: https://certificates.creativecommons.org/cccertedu/chapter/6-3-finding-evaluating-and-adapting-resources/

Chúng ta đang sống trong một nền văn hóa trực quan và sôi động, đòi hỏi các nhà giáo dục phải cung cấp các tài nguyên học tập phù hợp trong lớp học, mặc dù việc tìm kiếm và sử dụng lại các tác phẩm tuyệt vời của người khác không phải lúc nào cũng đơn giản. Các thủ thư đóng vai trò quan trọng trong việc khám phá, phát triển, mô tả, cấp phép, quản lý và chia sẻ Tài nguyên Giáo dục Mở (OER), cũng như ủng hộ và hỗ trợ việc sử dụng chúng. Bài này sẽ hướng dẫn bạn cách tiếp cận thực tế để hỗ trợ áp dụng OER.

Câu hỏi lớn / Vì sao nó lại quan trọng

Những kỹ năng và kiến thức nào là cần thiết để tìm ra OER mà bạn và những người học của bạn cần? Nếu bạn sắp tham gia vào cộng đồng giáo dục mở toàn cầu, hãy tìm các tài nguyên mở tốt nhất cho khóa học của bạn và chia sẻ tác phẩm tốt của bạn như là OER, bạn cần biết – và biết cách dạy những người khác – cách để tìm kiếm, đánh giá và tùy chỉnh các tài nguyên được cấp phép mở. Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta muốn nghĩ lớn hơn… giáo dục mở có thể có tác động gì trên toàn cầu?

Tại sao tính cởi mở, cơ hội sửa lại, phối lại và chia sẻ nội dung lại quan trọng đến vậy?Nếu công chúng có quyền truy cập và có thể phối lại một cách sáng tạo kiến thức của thế giới, thì chúng ta có thể tìm thấy những cơ hội mới nào để giải quyết các thách thức toàn cầu (ví dụ: các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên hiệp quốc)?

H1 Điện thoại di động của Tiago Aguiar. Phạm vi công cộng: CC0

Kết quả học tập

• Tìm OER trong các kho mở, Google và các nền tảng khác

• Đánh giá cách để sử dụng lại/sửa đổi/phối lại OER mà bạn tìm thấy

• Chứng minh cách OER khác nhau có thể được sử dụng cùng nhau, chú ý đến tính tương thích của giấy phép

Suy ngẫm cá nhân/Tại sao điều đó lại quan trọng với bạn

Hiện tại bạn tìm thấy tài nguyên học tập của mình ở đâu? Bạn có tìm kiếm các giải pháp thay thế mở cho các tài liệu bạn hiện đang sử dụng không? Bạn đánh giá các tài nguyên học tập hiện có của mình như thế nào, và bạn có thể áp dụng các biện pháp đó cho nội dung được cấp phép mở như thế nào?

Một khi bạn xác định được tài nguyên học tập mà bạn hiện đang sử dụng, hãy tự hỏi mình những câu hỏi sau:

1. Tài nguyên này có được cung cấp miễn phí cho tất cả người học của tôi không?

2. Tôi và người học có thể giữ bản sao của tài liệu này mãi mãi không?

3. Lớp học của tôi có quyền hợp pháp để sửa lỗi, cập nhật nội dung cũ hoặc không chính xác, cải tiến tác phẩm đó, và chia sẻ nó với các nhà giáo dục khác khắp trên thế giới được không?

4. Người học của tôi có thể đóng góp và cải thiện tài nguyên học tập của chúng tôi như một phần của khóa học không?

Nếu câu trả lời cho những câu hỏi này là “Không” – có thể bạn đang sử dụng các tài nguyên học tập không cung cấp quyền hợp pháp mà bạn và người học của bạn cần để làm những gì bạn muốn làm. Ngược lại, nếu bạn trả lời “Có” cho tất cả các câu hỏi đó – bạn có khả năng đang sử dụng OER.

Có được kiến thức cơ bản

Tìm tài nguyên

Không phải mọi thứ trên Internet đều là OER, và một số tác phẩm được dán nhãn là “mở” có thể không có giấy phép hợp pháp để thực hiện 5R. Vậy làm thế nào để bạn nhận ra OER và làm cách nào để bạn chọn OER nào sẽ hoạt động tốt nhất trong lớp của bạn? Hãy nhớ: để một tài nguyên trở thành OER - nó phải (a) sẵn có miễn phí cho bất kỳ ai và (b) thuộc phạm vi công cộng hoặc theo một giấy phép mở cấp cho mọi người các quyền pháp lý 5R để sửa đổi tài nguyên đó.

Việc tìm kiếm các tài nguyên bạn muốn sử dụng là bước đầu tiên để đưa OER vào lớp học của bạn. Sự khám phá là một trong những rào cản chính đối với các nhà giáo dục sử dụng OER. May mắn thay, có nhiều cách đã được thiết lập để tìm kiếm OER.

Đầu tiên, để có phần giới thiệu ngắn về cách tìm kiếm OER, hãy xem video này “Làm cách nào tôi có thể tìm thấy OER?” (1:31).

Video: Làm cách nào tôi có thể tìm thấy OER: https://www.youtube.com/watch?v=NJRIaQkiWKw

“Làm cách nào tôi có thể tìm thấy OER?” Video của Hội đồng Giám đốc Trường học của Bang, CC BY 4.0. Nhạc của Lahaina của Blue Dot Sessions: CC BY NC 4.0

Có nhiều website lưu trữ các bộ sưu tập OER lớn (ví dụ, Wikimedia Commons), nhưng một số trường đại học lưu trữ các kho và dịch vụ OER của riêng họ. Bước đầu tiên tốt là thực hiện tìm kiếm OER chung bằng việc sử dụng Tìm kiếm nâng cao của Google và lọc kết quả của bạn theo “Quyền sử dụng” (trình đơn kéo xuống ở cuối màn hình). Xem bài đăng của Google về cách sử dụng công cụ này một cách hiệu quả.

Ngoài việc chia sẻ OER trên website hoặc blog của bạn, có hàng trăm nền tảng trực tuyến trên đó bạn có thể chia sẻ nội dung được cấp phép mở của mình. Creative Commons duy trì một thư mục của một số nền tảng OER phổ biến nhất được các nhà giáo dục sử dụng, được sắp xếp theo loại nội dung (ảnh, video, âm thanh, sách giáo khoa, khóa học, v.v.).

Các nhà giáo dục mở thường yêu cầu trợ giúp lẫn nhau khi tìm kiếm OER trên các dịch vụ danh sách giáo dục mở listservs. Dưới đây là một số bạn có thể muốn tham gia:

1. CC Open Education Platform (invitation): Vui lòng cho chúng tôi biết bạn là ai và vì sao bạn muốn tham gia.

2. OER Forum

3. International OER Advocacy

4. OER Discuss

5. Open Knowledge Open Edu

6. Open Edu SIG

7. Wikimedia Education

8. US OER Advocacy

9. SPARC OE Forum

10. Educause Openness

11. SPARC Europe

12. ENCORE+ Network

Nếu bạn muốn biết thêm về hầu hết các lựa chọn phổ biến nhất để tìm kiếm OER, hãy đọc học phần khóa học này của Open Washington.

Đánh giá các tài nguyên

Như với tất cả các tài nguyên giáo dục, OER cần được đánh giá trước khi sử dụng. Các nhà giáo dục mới làm quen với OER có thể có những lo ngại về chất lượng vì OER có sẵn miễn phí và có thể đã được các nhà giáo dục khác phối lại. Quá trình sử dụng và đánh giá OER không khác nhiều so với việc đánh giá các tài nguyên theo bản quyền truyền thống tất cả các quyền được giữ lại. Dù các tài liệu giáo dục được cấp phép mở hay đóng, bạn vẫn là người đánh giá chất lượng tốt nhất bởi vì bạn biết người học của mình cần gì và chương trình giảng dạy của bạn yêu cầu gì.

Các chuyên gia môn học (nhà giáo dục và thủ thư) đánh giá chất lượng và sự phù hợp của tài nguyên học tập. JISC đưa ra danh sách các tiêu chí đánh giá chất lượng:

1. Độ chính xác

2. Uy tín của tác giả/tổ chức

3. Tiêu chuẩn kỹ thuật sản xuất

4. Khả năng tiếp cận

5. Phù hợp với các mục đích

Và hãy cẩn thận đừng để ai nói với bạn rằng OER là “chất lượng thấp” vì chúng miễn phí. Như Hướng dẫn phá bỏ lầm tưởng về OER của SPARC đã chỉ ra:

1. Trong thế giới ngày càng được kết nối Internet và kỹ thuật số này, câu ngạn ngữ cũ “bạn nhận được những gì bạn phải trả” (you get what you pay for)/”tiền nào của nấy” đang ngày càng lỗi thời. Các mô hình mới đang phát triển trên mọi khía cạnh của xã hội nhằm giảm thiểu hoặc loại bỏ đáng kể chi phí cho người dùng và kiểu đổi mới này đã lan rộng sang các nguồn tài nguyên giáo dục.

2. Các nhà xuất bản OER đã làm việc để đảm bảo chất lượng tài nguyên của họ. Nhiều sách giáo khoa mở được tạo ra trong các hướng dẫn biên tập và đánh giá ngang hàng nghiêm ngặt, và nhiều kho OER cho phép các giảng viên đánh giá (và xem các đánh giá của người khác về) tài liệu. Ngoài ra còn có ngày càng nhiều bằng chứng chứng minh rằng OER có thể vừa miễn phí vừa có chất lượng cao - và quan trọng hơn, hỗ trợ kết quả học tập tích cực của sinh viên.

Ngoài ra, hãy cảnh giác với các cuộc tranh luận về “tài nguyên giáo dục chất lượng cao hay thấp”, khi điều mà các nhà giáo dục thực sự nên quan tâm là “tính hiệu quả”. Hãy đọc hai bài đăng này của David Wiley: Đừng nói “Chất lượng cao” và Không, Thực sự – Hãy đừng nói “Chất lượng cao”.

Phối lại và tùy chỉnh tài nguyên

Việc cấp phép mở cho các tư liệu học tập cho phép các nhà giáo dục sử dụng các tư liệu đó một cách hiệu quả hơn, điều này có thể dẫn đến kết quả học tập và sinh viên tốt hơn. OER có thể được phối lại và tùy chỉnh: được cập nhật, điều chỉnh và cải tiến cục bộ để phù hợp với nhu cầu của người học – dịch OER sang ngôn ngữ địa phương, tùy chỉnh sách giáo khoa mở sinh học để nó phù hợp với các tiêu chuẩn khoa học địa phương, hoặc sửa đổi mô phỏng OER để làm cho nó có thể truy cập được cho một học sinh không nghe được.

Những ý tưởng phối lại và chuyển thể là nền tảng của giáo dục. Việc tái sử dụng một cách sáng tạo các tài liệu do các nhà giáo dục và tác giả khác tạo ra không chỉ nhằm tìm kiếm nguồn cảm hứng; chúng tôi sao chép, tùy chỉnh và kết hợp các tài liệu khác nhau để tạo ra tài nguyên giáo dục cho người học của chúng tôi.

H2 Ảnh chụp của José Carlos Cortizo Pérez. CC BY 2.0

Việc kết hợp các tài liệu do người khác tạo ra và kết hợp các tài liệu từ các nguồn khác nhau có thể phức tạp, không chỉ từ góc độ sư phạm mà còn từ góc độ bản quyền.

Các tài nguyên giáo dục kỹ thuật số trên trực tuyến có các quyền pháp lý khác nhau cho phép (hoặc không) trao quyền cho công chúng để sử dụng, phối lại và chia sẻ các tài nguyên đó. Dưới đây là một số loại pháp lý đó:

• Các tác phẩm thuộc phạm vi công cộng (không bị hạn chế bởi bản quyền) có thể được phối lại với bất kỳ tác phẩm nào. V

  • Ví dụ: Bất kỳ ai cũng có thể phối lại Cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn của Mark Twain với Cuộc phiêu lưu của Alice ở xứ sở thần tiên của Lewis Carroll.

• Các tác phẩm có bản quyền dạng tất cả các quyền được giữ lại, có sẵn miễn phí trên trực tuyến mà bạn chỉ có thể sử dụng theo điều khoản dịch vụ của dự án, hoặc sử dụng một ngoại lệ hay giới hạn đối với bản quyền, chẳng hạn như sử dụng hợp lý (Fair Use) hoặc xử lý hợp lý (Fair Dealing).

  • Ví dụ: nhiều khóa học trực tuyến mở đại chúng (MOOCs) cho phép sử dụng lại miễn phí nội dung của họ nhưng không cho phép sao chép, sửa đổi, phối lại hoặc phân phối lại.

• Tác phẩm có bản quyền dạng tất cả các quyền được giữ lại ở các định dạng đóng và tác phẩm được cấp phép CC BY-ND không cho phép công chúng phối lại hoặc tùy chỉnh và chia sẻ chúng.

  • Ví dụ: một bộ phim bom tấn chỉ có trên dịch vụ phát trực tuyến mà bạn không thể sử dụng hoặc thậm chí liên kết tới.

• Các tác phẩm được cấp phép Creative Commons (và các giấy phép miễn phí khác) có nhiều quyền và hạn chế khác nhau.

  • Ví dụ: Wikipedia (BY-SA) cho phép bạn sử dụng lại nội dung của họ cho mục đích thương mại, trong khi WikiHow (BY-NC-SA) thì không. Một bài viết trên Wikipedia không thể được phối lại với một bài viết trên WikiHow.

Nếu bạn muốn biết tác phẩm được cấp phép CC nào có thể được phối lại với các tác phẩm được cấp phép CC khác, hãy xem lại Biểu đồ phối lại CC (CC Remix Chart) mà chúng ta đã nghiên cứu trong Phần 4.4. Ở nơi có dấu kiểm màu xanh lá cây ở phần giao nhau của hai tác phẩm được cấp phép CC, bạn có thể phối lại hai tác phẩm đó. Khi bạn nhìn thấy chữ X màu đen, bạn không thể phối lại hai tác phẩm được cấp phép CC đó.

H3 Biểu đồ tính tương thích các giấy phép CC / CC BY 4.0

Các biểu ghi và siêu dữ liệu MARC

Có các tiêu chuẩn siêu dữ liệu cho OER giúp tạo ra nội dung sẵn sàng để sử dụng, cho phép khả năng tìm kiếm, tổ chức và tích hợp vào các hệ thống nội dung hiện hành tại cơ sở của bạn. Siêu dữ liệu có thể bao gồm các thông tin như tác giả, tiêu đề, lĩnh vực chủ đề, cấp lớp, từ khóa và thông tin phân loại khác.

Có nhiều nguồn để dễ dàng đưa các sách giáo khoa mở vào bộ sưu tập thư viện của bạn. UnGlue.it có cơ sở dữ liệu toàn diện về sách điện tử Creative Commons. Vào năm 2014, họ đã thêm 1.897 sách điện tử miễn phí – trong số đó có 1.076 sách có giấy phép Creative Commons. Họ cũng đã thêm các công cụ thủ thư vào unglue.it để cho phép người dùng tải xuống và tải lên các biểu ghi MARC (Danh mục có thể đọc được bằng máy) có thể tùy chỉnh. Là các tài nguyên được cấp phép mở, miễn phí, OER thường tồn tại bên ngoài danh mục và các tiêu chuẩn biên mục có thể khác nhau giữa các kho. Kiểm tra bản ghi danh mục Worldcat dành cho OpenStax để xem OER có thể trông như thế nào trong danh mục. Bạn lập danh mục OER như thế nào? Hãy sử dụng cuộc trò chuyện trong lớp để thảo luận.

Thư viện Sách giáo khoa Mở và BCCampus cũng cung cấp các biểu ghi thư mục MARC cho OER. Thư viện Sách giáo khoa Mở cũng sử dụng CC0 cho tất cả các biểu ghi MARC của họ. Đọc thêm về cách sử dụng CC cho biểu ghi MARC.

Các lưu ý cuối cùng

Chúng ta đang sống trong một thế giới thông tin phong phú đáng kinh ngạc và tỷ lệ kiến thức kỹ thuật số của chúng ta được cấp phép mở ngày càng tăng. Việc tìm kiếm các tài nguyên mở phù hợp với nhu cầu của không gian học tập của bạn và người học của bạn có thể là một thách thức. Một trong những động lực chính cho việc sử dụng OER là khả năng sửa đổi, phối lại và chia sẻ những tác phẩm này để phù hợp nhất với nhu cầu của người học của bạn. Các công cụ tìm kiếm, các kho OER và các dịch vụ nền tảng với các công cụ được xây dựng sẵn để sử dụng các giấy phép Creative Commons trợ giúp, nhưng việc tìm kiếm OER phù hợp vẫn cần thời gian cho các giảng viên và khách hàng quen của thư viện của bạn.

-----------------------------------------------------------------------

Giấy phép và Ghi công

Nội dung được cấp phép CC, Bản gốc

• Được cung cấp bởi: Creative Commons. Giấy phép CC BY: Ghi công

-----------------------------------------------------------------------

Về bài trước ………. Bài tiếp theo ………. Về mục lục.