Từ chiến lược tới hành động: Các lĩnh vực trọng tâm năm 2025

From Strategy to Action: Focus Areas for 2025

by Anna Tumadóttir

Posted 03 March 2025

Theo: https://creativecommons.org/2025/03/03/from-strategy-to-action-focus-areas-for-2025/

Bài được đưa lên Internet ngày: 03/03/2025

Đồng hồ thiên văn của olemartin được cấp phép theo CC BY-NC-SA 2.0.

Nhóm tại Creative Commons rất vui mừng khi công bố chiến lược tổ chức mới của tổ chức (bản dịch sang tiếng Việt) chúng tôi vào ngày 22 tháng 1, sau gần một năm tham vấn chuyên sâu của nhóm, cộng đồng và hội đồng quản trị. Trong vài năm tới, trọng tâm của chúng tôi sẽ là:

• Tăng cường cơ sở hạ tầng mở để chia sẻ

• Bảo vệ và ủng hộ tài sản chung sáng tạo (creative commons) thịnh vượng

• Cộng đồng làm trung tâm

Những mục tiêu này ở cấp độ cao, vì chúng có xu hướng như vậy khi được đóng gói như một phần của chiến lược nhiều năm. Những mục tiêu này cũng nên quen thuộc đối với một tổ chức có sứ mệnh trao quyền cho các cá nhân và cộng đồng trên toàn thế giới thông qua các giải pháp kỹ thuật, pháp lý và chính sách cho phép chia sẻ giáo dục, văn hóa và khoa học vì lợi ích công cộng. Nhưng có những sắc thái quan trọng được đưa vào các mục tiêu này và các mục tiêu ngắn hạn, trung hạn và dài hạn tiếp theo chỉ ra những thay đổi có chủ ý và có ý nghĩa trong cách chúng ta hoạt động để đáp ứng thời điểm này.

Tất nhiên, lớp pháp lý của cơ sở hạ tầng mở—các giấy phép CC và các công cụ pháp lý—phải được tăng cường. Nhưng cũng cần phải khám phá các khung chia sẻ mới cho thời đại đang thay đổi.

Tất nhiên, chúng ta phải đảm bảo sự tồn tại liên tục của tài sản chung (commons). Nhưng các chiến lược cần phải phát triển từ việc chỉ là một lập luận hợp lý xung quanh việc mở rộng quyền truy cập thông tin. Chúng ta biết rằng quyền truy cập lớn hơn tạo điều kiện cho những tiến bộ trong giáo dục, trong lĩnh vực khoa học và trong khả năng hiểu và đánh giá cao sự đa dạng của di sản văn hóa hiện có. Tuy nhiên, những người trước đây đã thấy những lợi ích rõ ràng của việc chia sẻ giờ đây có thể do dự, không chắc chắn về cách các tác phẩm của họ sẽ được sử dụng hoặc ngữ cảnh hóa như thế nào, thông qua những tiến bộ trong Trí tuệ nhân tạo (AI) và máy học.

Cuối cùng, người ta có thể nghĩ rằng việc tập trung vào cộng đồng là điều hiển nhiên, nhưng thực tế không phải vậy. Là một tổ chức chỉ đạt được những gì mình có nhờ vào một cộng đồng những người ủng hộ mạnh mẽ đưa chuyên môn và niềm đam mê của họ vào, chúng tôi biết rằng chúng tôi không thể tiếp tục tác động đến các chuẩn mực xã hội và khung pháp lý của việc chia sẻ nếu không có sự tham gia đầy đủ.

Vậy tất cả những điều này có ý nghĩa gì đối với công việc của chúng tôi ngày nay và trong suốt năm nay? Vì hiện tại chúng tôi đang hoạt động trong thời đại AI, nơi mọi nội dung cũng hoạt động như dữ liệu, chúng tôi đang tập trung công việc của mình vào hai lĩnh vực chính:

1. Quản trị dữ liệu, được cơ sở hạ tầng pháp lý và dựa trên các chuẩn mực định hình để tạo điều kiện chia sẻ.

2. Duy trì việc cấp phép mở trong thời đại AI, như những đóng góp có giá trị cao cho tài sản chung ở quy mô lớn phải được duy trì thông qua tính có đi có lại.

Trọng tâm này được nguyên tắc cốt lõi của CC hướng dẫn: các ý tưởng và sự việc không nên được biến thành hàng hóa. Khi chúng ta hình dung lại việc chia sẻ trong thời đại AI, chúng ta cũng dựa vào lịch sử của mình, điều này nhắc nhở chúng ta phải chống lại phản xạ mở rộng bản quyền. Thay vào đó, chúng tôi tin rằng việc phát triển các chuẩn mực mới, như một phần của khung quản trị dữ liệu lành mạnh ưu tiên chia sẻ trong thời đại AI, là cách tiếp cận tốt nhất để hoàn thành sứ mệnh của chúng tôi.

Quản trị dữ liệu

Những người bạn của chúng tôi tại Open Future (Tương lai Mở) định nghĩa quản trị dữ liệu là "cách thức tạo ra và thực thi các quy tắc sử dụng dữ liệu. Điều này bao gồm luật pháp, tiêu chuẩn và chuẩn mực xã hội hướng dẫn những gì mọi người có thể và không thể làm với dữ liệu. Quản trị tốt đảm bảo chia sẻ dữ liệu công bằng và có trách nhiệm".

CC đóng vai trò độc đáo trong quản trị dữ liệu khắp toàn bộ internet mở. Các giấy phép CC cung cấp một hình thức hướng dẫn về chuẩn mực pháp lý và xã hội đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ trên internet trong 25 năm qua. Chúng tôi coi vai trò của CC trong quản trị dữ liệu là cung cấp cơ sở hạ tầng quan trọng cho phép chia sẻ dữ liệu do cộng đồng thúc đẩy, công bằng và có trách nhiệm. Thách thức là những gì được coi là chia sẻ dữ liệu công bằng và có trách nhiệm không phải là tĩnh tại; nó phát triển dựa trên bối cảnh. Và mặc dù điều này luôn đúng, AI đã đưa các vấn đề về công bằng, minh bạch, tin cậy, trách nhiệm giải trình, v.v. lên hàng đầu đối với CC và nhiều cộng tác viên và đồng nghiệp của chúng tôi, những người cam kết thực hiện các phương pháp tiếp cận lấy con người làm trung tâm đối với quản trị dữ liệu.

Vào năm 2025, chúng ta cần tiếp tục giải thích cách các giấy phép CC tương tác với đào tạo AI và ủng hộ các tín hiệu ưu tiên như một cách để thúc đẩy quản trị dữ liệu mà chúng ta cần đáp ứng thời điểm này. Bạn đã nghe chúng tôi nói về chủ đề này trong quá khứ và sẽ còn nhiều điều nữa khi chúng tôi tìm được đối tác để thử nghiệm công việc này trong những tháng tới. Môi trường chính sách và pháp lý cũng sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy và ảnh hưởng đến bối cảnh quản trị dữ liệu trong tương lai. Vai trò của CC trong việc ủng hộ bản quyền cân bằng và các chính sách thúc đẩy quyền truy cập vào kiến thức, đặc biệt là khi luật mới, đặc biệt là về AI, được thông qua và triển khai, đóng vai trò quan trọng trong việc đại diện cho xã hội dân sự và ủng hộ lợi ích công cộng.

Duy trì việc cấp phép mở trong thời đại AI

Việc sử dụng các giấy phép CC đã dẫn đến hàng tỷ mục được phát hành công khai. Ngày nay, những mục này cũng đã trở thành một phần của các bộ đào tạo AI—đây là một sự thay đổi đáng kể đang ảnh hưởng đến các chuẩn mực xung quanh việc cấp phép mở. Ưu tiên của chúng tôi là tăng cường chia sẻ và truy cập bền vững, nhưng giờ đây chúng tôi phải cân nhắc "AI thì sao?". Chúng tôi tin rằng các bộ sưu tập nội dung được cấp phép mở, hoạt động như những đóng góp có giá trị cao cho cộng đồng, phải tiếp tục được ưu tiên.

Tuy nhiên, nhiều người sáng tạo (nghệ sĩ, nhà nghiên cứu, nhà giáo dục và mọi người ở giữa) đều lo ngại một cách dễ hiểu về việc đóng góp của họ cho cộng đồng bị thu hẹp thành những phần dữ liệu nhỏ trong các tập dữ liệu khổng lồ, nơi họ mất đi quyền quyết định cách các tác phẩm của mình được sử dụng. Chúng tôi tin rằng thuốc giải cho điều này là sự có đi có lại. Chúng tôi tin rằng đã đến lúc phong trào mở phải yêu cầu một cái gì đó để đổi lại khi có lợi ích không cân xứng từ việc sử dụng các tập dữ liệu mở. Chúng tôi đặt mục tiêu thực hiện điều này bằng cách phát triển mối quan hệ với những người xây dựng mô hình AI thay mặt cho những người đóng góp cho cộng đồng, đảm bảo rằng các tập dữ liệu đào tạo vẫn thuộc sở hữu chung, duy trì cộng đồng và các nguyên tắc quản trị dữ liệu được tôn trọng.

Chúng ta cần nhiều dữ liệu giáo dục, văn hóa, khoa học và nghiên cứu mở hơn để cho phép khám phá và hợp tác khoa học nhanh hơn. Việc chia sẻ phải tiếp tục trong thời đại AI và chúng tôi cam kết hỗ trợ cấp phép mở ở quy mô lớn, cân nhắc đến bối cảnh của AI.

Có những phức tạp mới và nhiều lớp trong thế giới chia sẻ mở, và chúng tôi rất vui mừng và quyết tâm giúp làm rõ và giải quyết những thách thức này. Chúng tôi muốn thấy chia sẻ mở phát triển như một chiến lược tập thể để thúc đẩy lợi ích công cộng. Vào năm 2025 (và sau đó nữa, tôi chắc chắn), chúng tôi sẽ tìm ra cách tạo điều kiện cho hoạt động của phong trào và tạo điều kiện cho việc chia sẻ và tiếp cận nhiều hơn nữa, đồng thời đảm bảo rằng các giá trị chung vẫn kiên cường và bền vững.

Nếu bạn muốn hỗ trợ công việc này, hãy cân nhắc tham gia Vòng tròn cơ sở hạ tầng mở Creative Commons (Creative Commons Open Infrastructure Circle). Những người ủng hộ tận tụy nhất của chúng tôi đảm bảo rằng mỗi ngày chúng tôi có thể xuất hiện và thực hiện công việc có giá trị là bảo tồn và phát triển các tài sản chung toàn cầu về kiến thức và văn hóa mà tất cả chúng ta đều được hưởng lợi.