Sách Punctum giúp xây dựng hệ thống hợp lý hóa để lưu trữ sách chuyên khảo truy cập mở

Punctum Books Helps Build Streamlined System for Archiving Open Access Monographs

Wednesday, February 22, 2023 News

Theo: https://sparcopen.org/news/2023/punctum-books-helps-build-streamlined-system-for-archiving-open-access-monographs/

Bài được đưa lên Internet ngày: 22/02/2023

Kể từ khi nó được hình thành vào năm 2011, các sách punctum đã từng là một nhà xuất bản truy cập mở - OA (Open Access) học thuật và xếp hàng đợi, cam kết định hình lại cách thức việc sản xuất kiến thức được chia sẻ trong và ngoài giới hàn lâm.

Bây giờ, nó cũng là tay chơi chính trong phát triển công nghệ để làm cho dễ dàng hơn cho các nhà xuất bản để lưu trữ các sách chuyên khảo truy cập mở.

Ý tưởng đằng sau phong trào truy cập mở là nghiên cứu học thuật là hàng hóa công cộng nên được làm cho sẵn sàng cho bất kỳ ai nhằm loại bỏ vài rào cản công nghệ và tài chính để nghiên cứu và đẩy nhanh giáo dục và nghiên cứu khắp thế giới. Các sách chuyên khảo truy cập mở là các xuất bản phẩm học thuật dạng dài được phát hành trong phạm vi công cộng theo một giấy phép Creative Commons hoặc tương tự, cho phép các độc giả truy cập tự do không mất tiền tới chúng. Các tác giả của các xuất bản phẩm truy cập mở giữ lại quyền đối với tác phẩm của họ.

“Chúng tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng kiến thức được nhà nước cấp vốn nên là sẵn sàng công khai”, Vincent W.J. van Gerven Oei, đồng giám đốc của nhà xuất bản không vì lợi nhuận cùng với Eileen A. Fradenburg Joy, nói. “Đây là một cam kết về ý thức hệ - và, đối với chúng tôi, điều này từng là kim chỉ nam trong tất cả công việc xuất bản của chúng tôi”.

Gần đây, punctum đã xuất bản toàn bộ danh mục của nó với gần 400 cuốn sách tới bộ sưu tập trên trực tuyến của Internet Archive. Nó bao gồm các cuốn sách về các nghiên cứu xếp hàng đợi, các nghiên cứu về phim ảnh và đa phương tiện, các nghiên cứu Anthropocene, công việc và các tiêu đề phục hồi làm việc với thời trung cổ.

Hợp lý hóa việc xuất bản truy cập mở

Nhà xuất bản đã không chỉ làm cho các hạng mục của mình sẵn sàng tự do không mất tiền, nó cũng từng là một phần của nỗ lực phát triển một hệ thống quản lý và phổ biến siêu dữ liệu mở - được biết đến như là Thoth – để khuyến khích các nhà xuất bản truy cập mở khác làm tương tự.

Hệ thống ký gửi được tự động hóa đó đã được xây dựng như một phần của dự án Hạ tầng Xuất bản Mở Sách chuyên khảo do Cộng đồng dẫn dắt (COPIM), một quan hệ đối tác quốc tế của các nhà nghiên cứu, các trường đại học, các thủ thư, các nhà xuất bản sách và các nhà cung cấp hạ tầng truy cập mở. Nền tảng nguồn mở, được Arcadia và Research England cấp vốn, được thiết kế để hợp lý hóa việc chia sẻ sách truy cập mở.

Vincent W.J. van Gerven Oei, đồng giám đốc, sách punctum

“Chúng tôi đã muốn làm cho việc quản lý siêu dữ liệu thuận tiện hơn, đặc biệt cho các nhà xuất bản mức độ nhỏ”, Van Gerven Oei nói. “Các hệ thống đó đưa các xuất bản phẩm kỹ thuật số vào thế giới là rất mù mờ và khó điều hướng. Chúng tôi đã phát triển một công cụ làm cho mọi điều dễ dàng hơn. Chúng tôi hy vọng rằng bằng việc chào dịch vụ này khả năng khám phá các sách truy cập mở sẽ tốt hơn nhiều”.

Cùng với punctum, các nhà xuất bản truy cập mở khác do giới học thuật dẫn dắt như Open Book Publishers (Nhà xuất bản Sách Mở) đang sử dụng Thoth để quản lý siêu dữ liệu hàng ngày của họ. Van Gerven Oei nói sẽ không bao giờ có một giải pháp duy nhất nào cho thách thức phân phối đối với các nhà xuất bản mở nhỏ, nhưng anh ấy hy vọng nỗ lực này sẽ chuyển hướng lưu lượng truy cập tới Kho lưu trữ.

“Internet Archive, như là một kho trung tâm không chỉ cho các xuất bản phẩm mà còn cho toàn bộ lịch sử của Internet, là quan trọng sống còn”, Van Gerven Oei nói. “Tôi hạnh phúc rằng Internet Archive là một trong những kho đầu tiên được kết nối tới công việc với Thoth của chúng tôi”.

Ngoài ra, punctum đang làm việc với các thư viện khác để phát triển hạ tầng mở do cộng đồng sở hữu để chào một lựa chọn thay thế cho các hạ tầng xuất bản thương mại.

[Xem bài đăng trên blog COPIM gần đây về kinh nghiệm và việc lưu trữ được tự động ở Internet Archive].

“Chúng tôi coi các thư viện là đồng minh của mình trong cuộc đấu tranh vì kiến thức mở”, Van Gerven Oei nói. “Kiến thức là hàng hóa công cộng hoàn toàn không nên là doanh nghiệp tư nhân”.

Quan hệ đối tác Thư viện - Nhà xuất bản

Các nhà sáng lập punctum tin tưởng nhà xuất bản này có bổn phận đạo đức phải cung cấp các tư liệu của nó tự do không mất tiền và cho phép các tác giả chia sẻ, pha trộn, và sử dụng lại.

Được kết hợp và có trụ sở ở Santa Barbara, California, punctum có quan hệ đối tác với Thư viện Đại học California, Santa Barbara (UCSB).

Cùng nhau, họ đã tiến hành một dự án thí điểm 2 năm từ 2018-2020 để kiểm tra mô hình xuất bản sách truy cập mở không có phí cho khoa học xã hội và nhân văn.

“Mục tiêu từng là để phát triển các thực hành, các giao thức và hạ tầng tốt nhất, kỹ thuật và khác, xung quanh danh mục kỹ thuật số của punctum, và tạo ra một Chương trình Thành viên Thư viện”, Lidia Uziel, thủ thư Đại học về tài nguyên nghiên cứu và truyền thông học thuật ở Thư viện UCSB, nói. Mục đích từng là để hỗ trợ cho các hoạt động của punctum trong khi cải thiện lợi ích của thư viện trong việc xuất bản sách Truy cập Mở không phí.

“Đây từng là sự cộng tác tự nhiên cho thư viện”, Uziel nói. “Đại học California, Santa Barbara cam kết mở ra sự uyên thâm được các nhà nghiên cứu UCSB tạo ra sẵn sàng tự do không mất tiền cho cộng đồng học thuật toàn cầu. Việc tạo ra hàng hóa theo cam kết này đòi hỏi đầu tư thời gian, nỗ lực, và tiền bạc hướng tới việc chuyển đổi hệ thống xuất bản học thuật rất đóng hiện hành cho cả các tạp chí và sách”.

Nhiều thành viên giảng viên xuất bản với punctum, vì các giá trị được chia sẻ. Cộng đồng UCSB và punctum đều hồ hởi cam kết với sứ mệnh của thư viện nghiên cứu nhà nước và với xuất bản và khoa học mở bền vững về kinh tế, do cộng đồng dẫn dắt và do cộng đồng sở hữu. Dự án này là cơ hội cho cộng đồng thư viện, các sinh viên, và các giảng viên để học về xuất bản truy cập mở thông qua góc nhìn của dự án thí điểm và quan hệ đối tác với punctum.

Quan hệ đối tác là đôi bên cùng có lợi, khi nó cũng là cơ hội cho punctum để mở rộng mạng lưới phân phối của nó.

“Quan hệ đối tác với UCSB từng là phao cứu sinh”, Van Gerven Oei nói. “Để đưa các cuốn sách vào thế giới - từ nhà xuất bản tới các độc giả - là không dễ dàng. Thư viện UCSB đã giúp chúng tôi hiểu bức tranh, tìm kiếm các liên minh, và để cho các bản ghi siêu dữ liệu được định hình. Đổi lại, chúng tôi đã cung cấp cho các sinh viên và giảng viên kiến thức về xuất bản truy cập mở”.

Một trong những kết quả đầu ra của dự án thí điểm là việc tạo ra Chương trình Hỗ trợ Thành viên Thư viện của punctum. Nó bây giờ làm việc với các thư viện khác khắp trên thế giới về xuất bản truy cập mở.

“Các cộng đồng thư viện và học thuật từ lâu đã bênh vực cho truy cập không hạn chế tới tư liệu học thuật. Phong trào khoa học mở như tổng thể đang giành được xung lượng, không chỉ ở nước Mỹ, mà còn trên trường quốc tế”, Uziel nói. “Xuất bản truy cập mở sẽ tiếp tục phát triển nhờ việc triển khai các chính sách truy cập mở bởi các nhà cấp vốn và các cơ sở và phát triển các mô hình xuất bản mới đổi mới sáng tạo và các nền tảng nguồn mở tạo thuận lợi cho việc xuất bản nội dung truy cập mở với các chi phí được giảm thiểu. Các tổ chức thư viện quốc gia và quốc tế đang thông qua các chính sách và các sáng kiến truy cập mở, và việc xuất bản truy cập mở đang ngày càng được tích hợp vào các hoạt động tiêu chuẩn của thư viện.”

Con đường phía trước

Kinh nghiệm về cách để phổ biến các cuốn sách kỹ thuật số bẩm sinh đang diễn ra khắp tất cả các ngành xuất bản, với các nỗ lực như các cuốn sách của punctum giúp tạo ra sự thay đổi có hệ thống khắp một ngành mà về lịch sử đã ưu tiên cho việc thương mại hơn là truy cập, theo Maria Bustillos, biên tập viên của nhà xuất bản The Brick House.

“Những người nghĩ tự do tất cả có liên quan trong trong cùng một dự án xây dựng văn hóa dân chủ, bình đẳng, dù họ là các thủ thư, nhân viên hàn lâm, các độc giả, sinh viên, nhà báo, nghệ sỹ hay các tác giả”, cô nói. “Tất cả chúng ta càng sớm hợp lực để mở rộng và bảo vệ những điều chung toàn cầu bao nhiêu, thế giới của chúng ta sẽ càng tốt hơn bấy nhiêu”.

Van Gerven Oei nói ông lạc quan về tương lai của truy cập mở, nhưng có các nhu cầu về thiện chí chính sách và chính trị để hỗ trợ kiến thức như là hàng hóa công cộng. Trong khi chờ đợi, ông thấy tiềm năng trong việc cung cấp truy cập trên trực tuyến tới các sách chuyên khảo truy cập mở.

“Chúng tôi có sự hiểu biết sâu sắc và tình yêu đối với tất cả các dạng kho lưu trữ”, Van Gerven Oei nói. “Từ thời điểm Internet Archive tồn tại, chúng tôi đã là những người hâm mộ lớn của sự dẫn dắt và ủng hộ doanh nghiệp đó tất cả mọi điều của nó. Chúng tôi rất hạnh phúc đóng góp thậm chí nhiều dữ liệu hơn và trở thành nguồn sống cho các nhà lưu trữ trong tương lai”.

Đăng chéo với Internet Archive.