4.2 Những điều cần cân nhắc sau khi cấp phép CC

4.2 Things to Consider after CC Licensing

Theo: https://certificates.creativecommons.org/cccertedu/chapter/4-2-things-to-consider-after-cc-licensing/

Việc áp dụng một giấy phép CC một mình là không đủ để đảm bảo tác phẩm của bạn là sẵn sàng miễn phí để dễ dàng sử dụng lại và phối lại.

Các giới hạn kiểm duyệt của stevenpb hiến tặng vào phạm vi công cộng bằng CC0.

Kết quả học tập

• Giải thích vì sao CC không khuyến khích thay đổi các điều khoản giấy phép

• Giải thích bức tường phí ảnh hưởng đến nội dung được cấp phép CC như thế nào

• Mô tả vì sao định dạng kỹ thuật của nội dung là quan trọng

• Mô tả điều gì xảy ra khi ai đó thay đổi tư duy của họ về cấp phép CC

Câu hỏi lớn / Vì sao nó lại quan trọng

Một trong những khía cạnh quan trọng nhất của các giấy phép Creative Commons là chúng được tiêu chuẩn hóa. Điều này giúp công chúng dễ dàng hiểu được cách thức hoạt động của các giấy phép và những gì người sử dụng lại phải làm để đáp ứng các nghĩa vụ của họ.

Nhưng giấy phép CC không áp dụng cho các tác phẩm ở trong chân không. Các tác phẩm được cấp phép CC thường tồn tại trên các trang web có các điều khoản dịch vụ của riêng chúng. Đôi khi, chúng không ở định dạng giúp bạn dễ dàng sử dụng lại hoặc tùy chỉnh chúng. Và các tác phẩm thường có sẵn ở dạng bản sao cứng với một mức giá.

Suy ngẫm cá nhân/Tại sao điều đó lại quan trọng với bạn

Bạn đã bao giờ tìm thấy một tác phẩm được cấp phép CC mà bạn không thể dễ dàng sao chép và chia sẻ chưa? Điều gì khiến việc sử dụng lại như dự định trở nên khó khăn? Đó có phải là vấn đề về định dạng hay có những hạn chế truy cập đối với tác phẩm hay điều gì khác không?

Có được kiến thức cơ bản

Các giấy phép Creative Commons là các giấy phép được tiêu chuẩn hóa, có nghĩa là các điều khoản và điều kiện giống nhau đối với tất cả các tác phẩm thuộc cùng loại giấy phép CC đó. Đây là tính năng thiết kế cơ bản của chúng, cho phép công chúng phối lại các tác phẩm được cấp phép CC. Nó cũng làm cho các giấy phép dễ hiểu.

Nhưng những người và cơ sở sử dụng giấy phép có các nhu cầu và mong muốn đa dạng. Đôi khi người sáng tạo muốn các điều khoản hơi khác hơn là các điều khoản tiêu chuẩn mà giấy phép CC đưa ra.

Chúng tôi thực sự không khuyến khích mọi người tùy chỉnh giấy phép bản quyền mở vì (1) điều này tạo ra sự nhầm lẫn, (2) yêu cầu người sử dụng dành thời gian để tìm hiểu về sự khác biệt của giấy phép tùy chỉnh và (3) loại bỏ lợi ích của việc tiêu chuẩn hóa và tính tương hợp. Nếu bạn thay đổi bất kỳ điều khoản và điều kiện nào của giấy phép CC, bạn không thể gọi đó là giấy phép Creative Commons hoặc sử dụng nhãn hiệu CC. Quy tắc này cũng được áp dụng nếu bạn cố gắng thêm các hạn chế vào những gì mọi người có thể làm với tác phẩm được cấp phép CC thông qua các thỏa thuận riêng của bạn, chẳng hạn như các điều khoản dịch vụ của trang web. Ví dụ, các điều khoản dịch vụ trang web của bạn không thể cho mọi người biết rằng họ không thể sao chép tác phẩm được cấp phép CC (nếu họ tuân thủ các điều khoản cấp phép). Tuy nhiên, bạn có thể làm cho tác phẩm được cấp phép CC của mình sẵn có theo các điều khoản dễ dãi hơn và vẫn gọi nó là giấy phép CC. Ví dụ, bạn có thể từ bỏ quyền nhận được sự ghi công.

Creative Commons có chính sách pháp lý chi tiết phác thảo các quy tắc này, nhưng cách tốt nhất để áp dụng chúng là tự hỏi bản thân: điều bạn muốn làm sẽ giúp mọi người sử dụng tác phẩm được cấp phép CC của bạn dễ dàng hơn hay khó khăn hơn? Nếu là trường hợp sau thì nhìn chung đó là một hạn chế và bạn không thể làm điều đó trừ khi xóa tên Creative Commons khỏi tác phẩm.

Lưu ý rằng tất cả những điều trên áp dụng cho người sáng tạo ra tác phẩm được cấp phép CC. Bạn không bao giờ có thể thay đổi các điều khoản pháp lý áp dụng cho tác phẩm được cấp phép CC của người khác.

Tính phí cho một tác phẩm được cấp phép CC

Phần đầu tiên của bài học này đề cập đến các yêu cầu liên quan đến việc thay đổi các điều khoản pháp lý đối với tác phẩm được cấp phép CC, dù bằng cách thực sự thay đổi các điều khoản cấp phép hay sử dụng các hợp đồng riêng biệt để cố gắng thực hiện điều đó.

Nhưng nếu bạn chỉ muốn bán một tác phẩm được cấp phép CC thì sao?

Nếu bạn là người sáng tạo thì việc bán tác phẩm của bạn luôn được chấp nhận. Trên thực tế, bán bản sao vật lý (ví dụ: sách giáo khoa) và cung cấp bản sao kỹ thuật số miễn phí là phương pháp kiếm tiền rất phổ biến khi sử dụng giấy phép CC. Cards Against Humanity là một trò chơi bài có sẵn theo giấy phép Creative Commons BY-NC-SA 2.0. Cards Against Humanity cung cấp bộ bài của họ để tải xuống trực tuyến miễn phí nhưng bán bản sao thực tế.

Kho của gói Cards Against Humanity của jareed. CC BY 2.0.

Việc tính phí truy cập vào các bản sao kỹ thuật số của tác phẩm được cấp phép CC là khó khăn hơn. Điều này được cho phép, nhưng khi ai đó trả tiền cho bản sao tác phẩm của bạn, họ có thể phân phối miễn phí nó cho người khác một cách hợp pháp theo các điều khoản của giấy phép CC hiện hành.

Nếu bạn đang tính phí truy cập vào tác phẩm được cấp phép CC của người khác – dù là bản sao vật lý hay phiên bản kỹ thuật số – bạn phải chú ý đến giấy phép CC cụ thể được áp dụng cho tác phẩm. Nếu giấy phép CC bao gồm hạn chế Phi thương mại (NC), thì bạn không thể tính phí công chúng truy cập tác phẩm.

Làm cho tác phẩm của bạn truy cập được

Định dạng: Đơn giản việc áp dụng giấy phép CC cho một tác phẩm sáng tạo không nhất thiết làm cho người khác dễ dàng sử dụng lại và phối lại nó. Hãy suy nghĩ về định dạng kỹ thuật bạn đang sử dụng cho nội dung của mình (ví dụ: PDF? MP3?). Mọi người có thể tải tác phẩm của bạn xuống không? Họ có thể dễ dàng chỉnh sửa hoặc phối lại nó nếu giấy phép cho phép không? Ngoài phiên bản được đánh bóng cuối cùng, nhiều người sáng tạo còn phân phối các tệp nguồn có thể chỉnh sửa nội dung của họ để giúp những ai muốn sử dụng tác phẩm cho mục đích riêng của mình dễ dàng hơn. Ví dụ, ngoài sách vật lý hoặc sách điện tử, bạn có thể muốn phân phối các tệp của sách được cấp phép CC để cho phép mọi người dễ dàng cắt và dán nội dung vào tác phẩm của riêng họ.

DRM: Việc sử dụng một nền tảng phân phối áp dụng quản lý quyền kỹ thuật số – DRM (Digital Rights Management) (chẳng hạn như công nghệ bảo vệ bản sao) cho tác phẩm của bạn là một cách khác mà bạn có thể vô tình làm cho người sử dụng lại gặp khó khăn trong việc sử dụng các quyền trong giấy phép CC. Nếu bạn phải tải các tác phẩm được cấp phép CC của mình lên nền tảng sử dụng DRM, hãy cân nhắc việc phân phối cùng nội dung đó trên các trang không sử dụng DRM.

Lưu ý rằng các giấy phép CC cấm bạn áp dụng DRM cho tác phẩm được cấp phép CC của người khác mà không có sự cho phép của họ.

Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn thay đổi ý định về giấy phép CC?

Không thể tránh khỏi, có những người sáng tạo áp dụng giấy phép CC cho một tác phẩm và sau đó quyết định họ muốn cung cấp nó theo các điều khoản khác. Mặc dù giấy phép ban đầu không thể bị thu hồi nhưng người sáng tạo vẫn được tự do cung cấp tác phẩm theo một giấy phép khác. Tương tự, người sáng tạo có quyền xóa bản sao tác phẩm mà họ đã đưa lên mạng.

Trong những trường hợp đó, bất kỳ ai tìm thấy tác phẩm theo giấy phép gốc đều được phép sử dụng tác phẩm đó một cách hợp pháp theo các điều khoản đó cho đến khi bản quyền hết hạn. Trên thực tế, những người sử dụng lại có thể muốn tuân thủ những mong muốn mới của người sáng tạo như một vấn đề tôn trọng.

Điều gì sẽ xảy ra nếu ai đó làm điều gì đó với tác phẩm được cấp phép CC của tôi mà tôi không thích?

Miễn là người sử dụng tuân thủ các điều khoản và điều kiện cấp phép, tác giả/người cấp phép không thể kiểm soát cách sử dụng tài liệu của họ. Điều đó nói lên rằng, tất cả các giấy phép CC đều cung cấp một số cơ chế cho phép người cấp phép chọn không liên kết với tài liệu của họ hoặc với việc sử dụng tài liệu của họ mà họ không đồng ý.

1. Trước nhất, tất cả các giấy phép CC đều cấm sử dụng yêu cầu ghi công để gợi ý rằng người cấp phép xác nhận hoặc hỗ trợ một cách sử dụng cụ thể.

2. Thứ hai, người cấp phép có thể từ bỏ yêu cầu ghi công, chọn không được xác định là người cấp phép nếu họ muốn.

3. Thứ ba, nếu người cấp phép không thích cách tài liệu đã được sửa đổi hoặc sử dụng, giấy phép CC yêu cầu người được cấp phép loại bỏ thông tin ghi công theo yêu cầu. (Trong phiên bản 3.0 trở về trước, đây chỉ là yêu cầu đối với các bản chuyển thể và bộ sưu tập; ở phiên bản 4.0, điều này cũng áp dụng cho tác phẩm chưa được sửa đổi.)

4. Cuối cùng, bất kỳ ai sửa đổi tài liệu được cấp phép đều phải chỉ ra rằng bản gốc đã được sửa đổi. Điều này đảm bảo rằng những thay đổi được thực hiện đối với tài liệu gốc — dù người cấp phép có chấp thuận chúng hay không—không được quy trở lại cho người cấp phép.

5. Hơn nữa, điều quan trọng cần nhớ là:

• Tài sản chung (Commons) có đầy những người tốt muốn làm điều đúng đắn, vì thế chúng ta thường không thấy nhiều “sự lạm dụng” các tác phẩm được cấp phép mở. Việc sử dụng giấy phép CC mang lại cho những người tốt, có trách nhiệm quyền tự do sử dụng và xây dựng dựa trên tác phẩm của bạn.

• Các giấy phép bản quyền và/hoặc bản quyền mở không ngăn cản được những người “xấu” làm những điều “xấu” với tác phẩm của bạn nếu họ không quan tâm đến bản quyền.

Các vụ việc pháp lý: Giáo dục Mở

Trong gần hai thập kỷ kể từ khi các giấy phép CC được xuất bản lần đầu tiên, số vụ kiện liên quan đến việc giải thích giấy phép CC là cực kỳ thấp, đặc biệt khi xét đến gần 2 tỷ tác phẩm được cấp phép CC có sẵn trên Internet. Giấy phép CC đã hoạt động cực kỳ tốt tại tòa án và tranh chấp rất hiếm khi so sánh với số lượng vụ kiện giữa các bên liên quan đến giấy phép tùy chỉnh, được thương lượng riêng.[1]

Trong năm 2017-2018 đã xảy ra ba vụ kiện pháp lý: Great Minds kiện FedEx Office, Great Minds kiện Office Depot và Philpot kiện Media Research Center. Kết quả của các quyết định của tòa án đối với ba trường hợp này ủng hộ khả năng thực thi của các giấy phép CC và vai trò của chúng tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ nội dung với công chúng.

Great Minds với FedEx Office, Great Minds với Office Depot[2]

Hai trong số ba trường hợp được Great Minds, một nhà phát triển chương trình giảng dạy, khởi xướng. Trong hai trường hợp này, Great Minds đã nhận được tài trợ công từ Bang New York để phát triển Tài nguyên Giáo dục Mở (OER) cho các khu trường học, được tổ chức này đã cấp phép theo CC BY-NC-SA 4.0. Các khu trường học khác nhau đã yêu cầu FedEx và/hoặc Office Depot in các tài liệu OER để sử dụng trong các lớp học của họ.

Great Minds đã đưa các vụ kiện ra tòa chống lại các cửa hàng sao chép thương mại được các khu trường học thuê để tái tạo các tài nguyên giáo dục mở (OER) được cấp phép NC.

Trong cả hai trường hợp, Great Minds lập luận rằng các khu trường học không được phép thuê ngoài việc sao chép các tài liệu giáo dục được cấp phép theo CC BY-NC-SA 4.0 cho các nhà thầu (các nhà thầu là FedEx và Office Depot trong những trường hợp này), những người kiếm được lợi nhuận từ việc sao chép đó. Lý thuyết của họ là nhà thầu phải dựa vào giấy phép CC để tạo ra các bản sao của tài liệu được cấp phép CC.

Vì nội dung này phải tuân theo giấy phép Phi thương mại nên Great Minds tuyên bố FedEx và Office Depot đã vi phạm giấy phép khi kiếm lợi nhuận từ việc sao chép tài liệu. Điều quan trọng là Great Minds chưa bao giờ cáo buộc rằng việc sử dụng tài liệu sao chép của khu trường học đã vi phạm hạn chế phi thương mại của giấy phép.

Câu hỏi trọng tâm trong cả hai trường hợp là liệu người được cấp phép (khu trường học có đang sử dụng tác phẩm đúng cách cho các mục đích phi thương mại hay không) có thể giao việc sao chép tác phẩm cho một thực thể khác để kiếm lợi nhuận từ việc sao chép đó hay không.

Trong cả hai trường hợp, tòa án quận không phát hiện thấy cửa hàng sao chép đó vi phạm bản quyền hay vi phạm giấy phép CC. Tòa Phúc thẩm nước Mỹ Khu vực 2 đã khẳng định phán quyết của tòa án cấp dưới rằng một cửa hàng sao chép thương mại (FedEx) có thể sao chép các tài liệu giáo dục theo yêu cầu của khu trường học đang sử dụng chúng theo giấy phép CC BY-NC-SA. Quận Trung tâm của California ra phán quyết tương tự như Tòa án Quận 2 trong một vụ án liên quan đến Office Depot. Khi Great Minds kháng cáo, Tòa phúc thẩm khu vực 9 đã nghe tranh luận bằng miệng vào tháng 11 năm 2019 về vấn đề liên quan đến Office Depot. CC tham gia với tư cách là bạn bè (tóm tắt của bạn bè). Xem phần tranh luận bằng miệng trong đơn kháng cáo, bao gồm cả phần tranh luận của luật sư bên ngoài đại diện cho Creative Commons.[3]

Philpot với Media Research Center Inc.[4]

Trường hợp thứ ba, Philpot với Media Research Center (MRC), có sự tham gia của Larry Philpot, một nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp, người đã chia sẻ hai bức ảnh trên Wikimedia Commons theo giấy phép Creative Commons. Philpot đã đệ đơn kiện MRC vì đã xuất bản những bức ảnh của ông trong các bài báo mà không có sự ghi công.

Sau khi phát hiện (giai đoạn kiện tụng theo đó bằng chứng thực tế được thu thập), MRC đã đệ đơn để có phán quyết tóm tắt yêu cầu tòa án thấy rằng họ không vi phạm bản quyền của Philpot vì họ đã sử dụng những bức ảnh này cho mục đích đưa tin và bình luận và những sử dụng đó là hợp pháp theo sử dụng hợp lý (Fair Use) theo luật bản quyền của nước Mỹ.

Trong quyết định chấp thuận đề nghị xét xử tóm tắt, Tòa án Quận nước Mỹ dành cho Quận phía Đông Virginia nhận thấy rằng việc MRC sử dụng hai bức ảnh này là hành vi sử dụng hợp lý (Fair Use) theo luật bản quyền của nước Mỹ. Tòa án kết luận rằng vì áp dụng sử dụng hợp lý nên không cần phải ghi công theo giấy phép CC.

Sử dụng hợp lý (Fair Use), xử lý hợp lý (Fair Dealing) và các ngoại lệ tương tự đối với bản quyền sẽ loại bỏ nhu cầu dựa vào hoặc tuân thủ giấy phép CC. Đây là thiết kế cốt lõi của tất cả các giấy phép CC – giấy phép CC chỉ cấp phép khi luật bản quyền yêu cầu sự cho phép.

Để biết thêm chi tiết về các vụ kiện tại tòa án, hãy xem cơ sở dữ liệu pháp lý CC và phần tài nguyên bổ sung.

Việc chia sẻ nội dung của bạn bằng giấy phép Creative Commons là rất hào phóng, nhưng chỉ điều đó thôi thì chưa đủ để giúp người khác dễ dàng sử dụng lại và phối lại tác phẩm của bạn. Hãy dành chút thời gian suy nghĩ từ góc độ của một người tìm thấy nội dung được chia sẻ của bạn. Họ có thể tải xuống, sử dụng lại và/hoặc sửa lại nó dễ dàng như thế nào? Có trở ngại pháp lý hoặc kỹ thuật nào gây khó khăn cho họ khi thực hiện những việc mà giấy phép CC được thiết kế để cho phép không?

-----------------------------------------------------------------------

1. Một trong những vai trò của Creative Commons vẫn là để phục vụ người quản lý giấy phép công cộng có trách nhiệm, tích cực cung cấp hướng dẫn và giáo dục về giấy phép của chúng tôi. Khi Creative Commons xem xét cân nhắc các tranh chấp bằng bình luận hoặc nộp bản tóm tắt của bạn bè của tòa án, CC luôn đóng vai trò là người biện hộ cho các giấy phép và cách diễn giải đúng cách của chúng, không bao giờ ủng hộ hay chống lại một đương sự cụ thể. Để biết phân tích chi tiết về Án lệ của Creative Commons, hãy xem Mô-đun 3.4 “Khả năng thực thi giấy phép”. Creative Commons duy trì cơ sở dữ liệu về các quyết định của tòa án và án lệ từ các quyền tài phán trên khắp thế giới trên wiki của mình.

2. Tên chính thức của các vụ kiện là: “Great Minds v FedEx Office and Print Services, Inc., U.S. District Court for the Eastern District of New York (Vụ kiện dân sự 2:16-cv-01462-DRH-ARL)” và “Great Minds v Office Depot, Inc., Tòa án Quận Hoa Kỳ cho Quận Trung tâm California (CV 17-7435-JFW).”

3. Cả hai vụ án này đều bị kháng cáo và giữ nguyên phán quyết của tòa án cấp dưới. Để biết thêm thông tin về những trường hợp này, hãy truy cập Cơ sở dữ liệu pháp lý CC.

4. Tên chính thức của vụ kiện là “Larry Philpot v Media Research Center Inc., Tòa án quận Hoa Kỳ cho Quận phía Đông Virginia, Vụ án 1:17-cv-822.”

-----------------------------------------------------------------------

Giấy phép và Ghi công

Nội dung được cấp phép CC, Bản gốc

• Được cung cấp bởi: Creative Commons. Giấy phép CC BY: Ghi công

-----------------------------------------------------------------------

Về bài trước ………. Bài tiếp theo ………. Về mục lục.