Digital Public Goods Standard
Theo: https://www.digitalpublicgoods.net/standard
Tiêu chuẩn Hàng hóa Công cộng Kỹ thuật số (Digital Public Goods Standard) là một bộ các đặt tả và hướng dẫn được thiết kế để tối đa hóa đồng thuận về việc liệu một giải pháp kỹ thuật số có tuân thủ với định nghĩa của hàng hóa công cộng kỹ thuật số hay không. Theo Lộ trình Hợp tác Kỹ thuật số của Tổng Thư ký Liên hiệp quốc, hàng hóa công cộng kỹ thuật số là phần mềm nguồn mở, các tiêu chuẩn mở, dữ liệu mở, các hệ thống AI mở, và các bộ sưu tập nội dung mở mà gắn với quyền riêng tư và các thông lệ tốt nhất áp dụng được khác, không gây hại, và có liên quan cao đến việc đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG) năm 2030 của Liên hợp quốc.
Để hiện thực hóa điều này, Tiêu chuẩn DPG thiết lập các yêu cầu cơ bản phải đạt được để được công nhận là hàng hóa công cộng kỹ thuật số (DPG). Tiêu chuẩn này được thiết kế để bổ sung cho các nguyên tắc liên quan khác, chẳng hạn như các Nguyên tắc Phát triển Kỹ thuật số, và có khả năng áp dụng được cho các DPG trong tất cả các lĩnh vực khắp các SDG. Bản thân Tiêu chuẩn DPG là một dự án mở để đóng góp trên GitHub, và được phát triển cộng tác với các tổ chức và chuyên gia.
Bên dưới là 9 chỉ số và yêu cầu xác định liệu phần mềm, dữ liệu, hệ thống AI, và/hoặc bộ sưu tập nội dung được đề cử có thể được coi là một DPG hay không.
Indicator |
Requirement |
1. Liên quan đến các Mục tiêu Phát triển Bền vững |
Hàng hóa công cộng kỹ thuật số phải thể hiện liên quan tới việc thúc đẩy các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) |
2. Sử dụng các Giấy phép Mở đã được phê chuẩn |
Hàng hóa công cộng kỹ thuật số phải thể hiện việc sử dụng một giấy phép mở đã được phê chuẩn. Đối với phần mềm nguồn mở, chỉ các giấy phép do OSI phê chuẩn mới được chấp nhận. Đối với các bộ sưu tập nội dung thì sử dụng các giấy phép Creative Commons là cần thiết. Các hàng hóa công cộng kỹ thuật số (DPG) được khuyến khích sử dụng một giấy phép vừa cho phép các bản phái sinh vừa cho phép sử dụng lại thương mại (CC-BY và CC-BY-SA), hoặc nội dung được hiến tặng vào phạm vi công cộng (CC0); các giấy phép mà không cho phép sử dụng lại thương mại (CC-BY-NC and CC-BY-NC-SA) cũng được chấp nhận. Đối với dữ liệu mở, một giấy phép được Open Data Commons phê chuẩn là cần thiết. Xem Danh sách đầy đủ các giấy phép để tham khảo. |
3. Quyền sở hữu rõ ràng |
Quyền sở hữu các tài sản mà hàng hóa công cộng kỹ thuật số tạo ra phải được xác định và ghi lại thành tài liệu một cách rõ ràng. Ví dụ, thông qua bản quyền, thương hiệu hoặc các thông tin có sẵn công khai khác. |
4. Độc lập nền tảng |
Khi hàng hóa công cộng kỹ thuật số có những phụ thuộc bắt buộc mà tạo ra nhiều hạn chế hơn so với giấy phép gốc ban đầu, việc chứng minh tính độc lập với (các) thành phần đóng và/hoặc chỉ ra sự tồn tại của các lựa chọn thay thế mở về chức năng có thể được sử dụng mà không gây ra những thay đổi đáng kể cho sản phẩm cốt lõi được yêu cầu. |
5. Tài liệu |
Hàng hóa công cộng kỹ thuật số phải có tài liệu của mã nguồn, các trường hợp sử dụng, và/hoặc các yêu cầu chức năng. Đối với các bộ sưu tập nội dung, điều này nên bao gồm tất cả các ứng dụng, phần mềm, hoặc phần cứng liên quan/tương thích cần thiết để truy cập bộ sưu tập nội dung đó, và các chỉ dẫn liên quan đến cách sử dụng nó. Đối với các giải pháp phần mềm, điều này nên là các tài liệu kỹ thuật cho phép kỹ thuật viên không quen thuộc với dự án khởi tạo và chạy phần mềm đó. Đối với các dự án dữ liệu, điều này nên là các tài liệu mô tả tất cả các trường trong tập dữ liệu, và cung cấp bối cảnh về cách tập dữ liệu đó đã được thu thập như thế nào, và nó sẽ được giải thích như thế nào. |
6. Cơ chế trích xuất dữ liệu |
Hàng hóa công cộng kỹ thuật số có thiết kế thông tin không thể nhận dạng cá nhân để có thể trích xuất hoặc nhập dữ liệu và nội dung không phải thông tin nhận dạng cá nhân - PII (Personally Identifiable Information) từ hệ thống theo định dạng không độc quyền. |
7. Tuân thủ Luật về Quyền riêng tư và Luật hiện hành |
Hàng hóa công cộng kỹ thuật số phải được thiết kế và phát triển tuân thủ với các luật về quyền riêng tư và các luật áp dụng được khác. |
8. Tuân thủ các tiêu chuẩn & thông lệ tốt nhất |
Hàng hóa công cộng kỹ thuật số phải được thiết kế và phát triển phù hợp với các tiêu chuẩn liên quan, các thông lệ tốt nhất, và/hoặc các nguyên tắc. Ví dụ, các Nguyên tắc Phát triển Kỹ thuật số. |
9. Thiết kế không gây hại |
Hàng hóa công cộng kỹ thuật số phải được thiết kế để dự báo trước, ngăn chặn, và không gây hại ngay từ thiết kế. |
9.a) Quyền riêng tư & Bảo mật dữ liệu |
Hàng hóa công cộng kỹ thuật số mà thu thập, lưu trữ và phân phối dữ liệu nhận dạng cá nhân, phải thể hiện cách chúng đảm bảo quyền riêng tư, bảo mật và tính toàn vẹn của dữ liệu này cùng với các bước thực hiện để ngăn ngừa những tác động tiêu cực phát sinh từ việc thu thập, lưu trữ và phân phối nó. |
9.b) Nội dung không phù hợp & bất hợp pháp |
Hàng hóa công cộng kỹ thuật số mà thu thập, lưu trữ hoặc phân phối nội dung phải có các chính sách xác định nội dung không phù hợp và bất hợp pháp chẳng hạn như các tài liệu lạm dụng tình dục trẻ em ngoài các quy trình phát hiện, kiểm duyệt, báo cáo và xóa nội dung không phù hợp/bất hợp pháp. |
9.c) Bảo vệ khỏi việc quấy rối |
Nếu hàng hóa công cộng kỹ thuật số tạo thuận lợi cho các tương tác với hoặc giữa những người dùng hoặc người đóng góp phải có một quy trình cho những người dùng và người đóng góp để tự bảo vệ họ khỏi trầm cảm, lạm dụng và quấy rối. Dự án phải có (các) hệ thống giải quyết vấn đề an toàn và bảo mật của những người dùng chưa đủ tuổi. |
Áp dụng tiêu chuẩn DPG
Tiêu chuẩn DPG hoàn toàn tập trung vào thiết kế giải pháp cốt lõi, chung. Liên minh Hàng hóa Công cộng Kỹ thuật số - DPGA (Digital Public Goods Alliance) không đánh giá các triển khai ở địa phương như một phần của xem xét của chúng tôi để xác định liệu một giải pháp kỹ thuật số có là DPG hay không.
Mặc dù DPGA hiện không tích cực đánh giá các tiêu chuẩn cụ thể như hàng hóa công cộng kỹ thuật số, chúng tôi nhận ra rằng các tiêu chuẩn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo khả năng tương tác và thúc đẩy hệ sinh thái kỹ thuật số mở, khiến chúng trở thành yếu tố quan trọng trong việc xác định hàng hóa công cộng kỹ thuật số. DPGA sẽ thúc đẩy việc sử dụng các tiêu chuẩn mở bằng cách mở rộng trọng tâm của chúng tôi vào chỉ số 8: “Tuân thủ các tiêu chuẩn và thông lệ tốt nhất”. Các tiêu chuẩn mở sẽ vẫn là một phần trong danh sách các yêu cầu của chúng tôi đối với các ứng dụng DPG mới, khiến chúng trở thành thành phần quan trọng của DPG.
Đối với phần mềm nguồn mở, dữ liệu mở, các hệ thống AI mở và bộ sưu tập nội dung mở muốn được công nhận là hàng hóa công cộng kỹ thuật số:
Sử dụng công cụ đủ điều kiện này để đánh giá mức độ sẵn sàng.
Nộp đề cử.
DPGA xem xét các đề cử để xác định xem giải pháp kỹ thuật số có đáp ứng các yêu cầu tối thiểu do Tiêu chuẩn DPG đặt ra hay không. Trạng thái DPG có hiệu lực trong thời hạn một năm kể từ ngày phê duyệt. Điều này nhằm đảm bảo rằng tất cả các giải pháp đều tuân thủ phiên bản mới nhất của Tiêu chuẩn DPG. Khi một giải pháp kỹ thuật số được đánh giá thành công theo Tiêu chuẩn DPG, giải pháp đó sẽ được xác định là DPG và có trong Sổ đăng ký DPG.
Đối với các chỉ số 1-6, DPGA thực hiện các bước để xem xét thông tin có thể truy cập công khai cũng như thông tin được cung cấp qua biểu mẫu đề cử về tính chính xác. Điều này bao gồm tính liên quan của SDG, tài liệu và cấp phép. Đối với các chỉ số 7-9, thông tin này phải được cung cấp bởi một người có thẩm quyền phát biểu thay mặt cho dự án, được xác nhận bằng cách gửi chức danh, tên và thông tin liên hệ của họ.
Đóng góp cho Tiêu chuẩn DPG
Chúng tôi khuyến khích những người sáng tạo, người duy trì, người tài trợ, người triển khai và người tiêu dùng công nhận và sử dụng Tiêu chuẩn DPG để hỗ trợ DPG.
Tiêu chuẩn DPG được phát triển thông qua một quy trình lặp đi lặp lại, xây dựng dựa trên tiêu chuẩn 51 chỉ số ban đầu mà DPGA sử dụng trong quá trình đánh giá sơ bộ các dự án Đọc hiểu ở bậc tiểu học, và được tinh chỉnh thông qua các đóng góp của nhiều chuyên gia. Tiêu chuẩn DPG là miễn phí cho bất kỳ ai sử dụng và điều chỉnh và được cấp phép theo Giấy phép Creative Commons Ghi công Chia sẻ tương tự 4.0 Quốc tế. Chúng tôi tích cực kêu gọi đóng góp để cải thiện Tiêu chuẩn DPG.
Để tìm hiểu thêm về Tiêu chuẩn DPG, bao gồm cả quản trị, vui lòng truy cập Kho lưu trữ GitHub công khai của chúng tôi.
Tác giả: admin
Ý kiến bạn đọc
Những tin cũ hơn
Trang Web này được thành lập theo Quyết định số 142/QĐ-HH do Chủ tịch Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam – AVU&C (Association of Vietnam Universities and Colleges), GS.TS. Trần Hồng Quân ký ngày 16/09/2019, ngay trước thềm của Hội thảo ‘Xây dựng và khai thác tài nguyên giáo dục mở’ do 5...