UNESCO, WHO và Ủy viên cao cấp về các Quyền Con người của Liên hiệp quốc kêu gọi vì “khoa học mở”
Lê Trung Nghĩa
2020-11-24T18:30:08-05:00
2020-11-24T18:30:08-05:00
http://giaoducmo.avnuc.vn/khoa-hoc-mo/unesco-who-va-uy-vien-cao-cap-ve-cac-quyen-con-nguoi-cua-lien-hiep-quoc-keu-goi-vi-khoa-hoc-mo-342.html
/themes/default/images/no_image.gif
Giáo Dục Mở và Ứng dụng phát triển
http://giaoducmo.avnuc.vn/uploads/logo-gdm.png
Thứ ba - 24/11/2020 18:26
UNESCO, WHO and the UN High Commissioner for Human Rights call for “open science”
27/10/2020
Theo: https://en.unesco.org/news/unesco-who-and-high-commissioner-human-rights-call-open-science
Bài được đưa lên Internet ngày: 27/10/2020
thừa nhận “sức mạnh của hợp tác khoa học và ngoại giao để đoàn kết các quốc gia”
Các phát hiện và tiến bộ khoa học phải được chia sẻ, theo Tuyên bố ủng hộ “khoa học mở”, khoa học không có các rào cản và biên giới, nó đã được UNESCO, WHO và Văn phòng Ủy viên cao cấp của Liên hiệp quốc về Quyền Con người (OHCHR) tuyên bố chung.
Đại dịch COVID-19 đã thúc giục nhu cầu tăng cường hợp tác khoa học và đảm bảo quyền cơ bản truy cập vạn năng tới tiến bộ khoa học và các ứng dụng của nó. Phong trào khoa học mở có mục tiêu làm cho khoa học truy cập được nhiều hơn, minh bạch hơn và hiệu quả hơn.
“Nguồn mở” mô tả sự truy cập tự do tới các xuất bản phẩm , dữ liệu và hạ tầng khoa học, cũng như tới phần mềm nguồn mở, tài nguyên giáo dục mở và các sản phẩm khác như các bản kiểm thử và vắc xin. Khoa học mở cũng thúc đẩy lòng tin vào khoa học ở thời điểm khi tin đồn và thông tin sai lệch đang lan tràn tới điểm trở thành một “đại dịch thông tin” (infodemic).
Trước COVID-19, chỉ 1/4 các xuất bản phẩm từng là truy cập mở, ngụ ý hàng triệu các nhà nghiên cứu đã bị từ chối khả năng đọc tác phẩm của các đồng nghiệp của họ.
Audrey Azoulay - Tổng Giám đốc UNESCO
“Ngày nay”, ông Azoulay nói thêm, “các mô hình khoa học đóng đang cùng đường, vì chúng khuếch đại sự bất bình đẳng giữa các quốc gia và các nhà nghiên cứu, và vì chúng chỉ làm cho tiến bộ khoa học sẵn sàng cho thiểu số. Khủng hoảng y tế đã chỉ ra tiềm năng không thể tin nổi của cộng tác khoa học, nó đã cho phép chúng tôi giải trình tự bộ gen của vi rút rất nhanh. Sự đoàn kết được cộng đồng khoa học chỉ ra là mô hình cho tương lai: đối mặt với các thách thức toàn cầu, chúng ta cần trí tuệ tập thể, ngày nay hơn bao giờ hết. Khi các quốc gia kêu gọi sự cộng tác khoa học quốc tế, khi cộng đồng khoa học, xã hội dân sự, các nhà đổi mới sáng tạo và khu vực tư nhân huy động trong những thời khắc chưa từng thấy, sự cấp bách của biến đổi sang Khoa học Mở đã chưa bao giờ từng rõ ràng hơn.
Việc đàn áp hoặc phủ nhận bằng chứng khoa học trong một vài giới - và miễn cưỡng áp dụng các chính sách dựa vào bằng chứng - đã khuếch đại tác hại tàn khốc mà đại dịch gây nên. Nguyên tắc cơ bản của y tế cộng đồng là nhu cầu về sự cam kết đầy đủ và trung thực với công chúng. Sử dụng vũ lực sẽ không làm giảm hoặc chấm dứt đại dịch - mà sử dụng khoa học, và sự đồng thuận của công chúng có đầy đủ thông tin và sự tuân thủ, sẽ có tác dụng.
Michelle Bachelet - Ủy viên cao cấp của Liên hiệp quốc về Quyền Con người
TS. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng Giám đốc của Tổ chức Y tế Thế giới, đã nói vè các hành động toàn cầu được WHO khởi xướng để thúc đẩy truy cập tới các lợi ích của khoa học trong ngữ cảnh của COVID-19. Ông đã lưu ý nhấn mạnh Lời kêu gọi đoàn kết hành động được Tổng thống Costa Rica và WHO và Kho Truy cập Công nghệ COVID-19 (C-TAP) cùng khởi xướng.
Trong Tuyên bố chung, bà Azoulay, ông Tedros và bà Bachelet “thừa nhận sức mạnh của hợp tác khoa học và ngoại giao để đoàn kết các dân tộc, xã hội dân sự, khu vực tư nhân và thế giới, trong khi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ra quyết định dựa vào bằng chứng”. Cả 3 tiếp tục kêu gọi rằng
Các chính sách công hiệu quả và bền vững nên dựa vào thông tin, sự kiện và tri thức khoa học được kiểm chứng vì lợi ích của tất cả mọi người.
Theo yêu cầu của các quốc gia thành viên, UNESCO tiến hành chuẩn bị một khuyến cáo phác thảo như vậy, theo một quy trình đã bao gồm các tư vấn rộng rãi, ấy là với các nhà khoa học, các chính phủ và các cơ sở như WHO và CERN. Văn bản phác thảo đầu tiên của Khuyến cáo Khoa học Mở của UNESCO hiện đang mở cho các bình luận. Văn bản được làm lại sẽ được các quốc gia thành viên thảo luận, chúng được lên lịch để áp dụng phiên bản cuối cùng ở Hội nghị Toàn thể tiếp sau vào tháng 11/2021.